Τα ασφαλιστικά μέτρα διατροφής συζύγου, διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Στα ασφαλιστικά μέτρα διατροφής συζύγου λόγω διακοπής της συμβίωσης και στα ασφαλιστικά μέτρα διατροφής συζύγου λόγω διαζυγίου. Ας δούμε όμως αρχικά, ποια είναι η διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων.
Ποιος είναι ο ορισμός των ασφαλιστικών μέτρων;
Tα ασφαλιστικά μέτρα, είναι η δικαστηριακή διαδικασία που πραγματοποιείται όπως ορίζουν τα άρθρα 682 και 688 ΚΠολΔ, στις ακόλουθες περιπτώσεις: 1) όταν υφίσταται κίνδυνος επικείμενος, που δρα απειλητικά στο επίδικο δικαίωμα ή την απαίτηση και ώστε να αποτραπεί αυτός και 2) στις περιπτώσεις που είναι επείγουσες και επιβάλλουν τη γρήγορη και άμεση λήψη δικαστηριακών μέτρων προφύλαξης, πριν ή κατά τη διάρκεια της κύριας δίκης. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν ή δε πιθανολογούνται οι αναφερθείσες προϋποθέσεις, δε δικαιολογείται η λήψη ασφαλιστικών μέτρων.
Σύμφωνα με το άρθρο 682 ΚΠολΔ, τα δικαστήρια κατά την ειδική διαδικασία των άρθρων 683 έως 703, για να αποτραπεί επικείμενος κίνδυνος ή σε επείγουσες περιπτώσεις, μπορούν να διατάζουν ασφαλιστικά μέτρα για να εξασφαλιστεί ή να διατηρηθεί ένα δικαίωμα ή να ρυθμιστεί μια κατάσταση. Επίσης, τα δικαστήρια δύνανται και να μεταρρυθμίζουν ή να ανακαλούν τα ασφαλιστικά μέτρα. Το δικαίωμα δύναται να εξαρτάται από αίρεση ή προθεσμία. Τα ασφαλιστικά μέτρα, μπορούν να διαταχθούν και κατά τη διάρκεια της δίκης που αφορά την κύρια υπόθεση>>.
Σύμφωνα με το Αρθρο 683 ΚΠολΔ, Τα μονομελή πρωτοδικεία. διατάσσουν τα ασφαλιστικά μέτρα. Σε περίπτωση που η κύρια υπόθεση ανήκει στην καθ’ύλην αρμοδιότητα των ειρηνοδικείων, τα ασφαλιστικά μέτρα διατάσσονται από αυτά. Για την εγγραφή ή άρση προσημείωσης, είναι αρμόδια τα ειρηνοδικεία. Σημαντικό είναι να λεχθεί πως, τα ασφαλιστικά μέτρα διατάσσονται και από το καθ’ ύλην αρμόδιο δικαστήριο, που βρίσκεται πιο κοντά στον τόπο που πρόκειται να εκτελεστούν. Το δικαστήριο αποφαίνεται αυτεπαγγέλτως και απορρίπτει την αίτηση, αν το δικαστήριο δεν είναι καθ’ύλην ή κατά τόπο αρμόδιο.
Κατά το Αρθρο 684 ΚΠολδ, σε περίπτωση που η υπό κρίση υπόθεση εκκρεμεί σε πολυμελές δικαστήριο, διατάσσονται τα ασφαλιστικά μέτρα και από το δικαστήριο αυτό.
Σύμφωνα με το άρθρο 686 ΚΠολΔ, η κατάθεση της αίτησης πρέπει να γίνει στη γραμματεία του δικαστηρίου. Έπειτα, η γραμματεία του δικαστηρίου υποβάλλει άμεσα την αίτηση στον δικαστή του μονομελούς πρωτοδικείου ή τον ειρηνοδίκη, ο οποίος ορίζει την ημερομηνία, τον τόπο και την ώρα για τη συζήτησή της αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων, διατάζει να κληθούν τα πρόσωπα κατά των οποίων απευθύνεται η αίτηση, καθορίζει τον τρόπο γνωστοποίησης σε αυτούς της κλήσεως, καθώς και το απαιτούμενο χρονικό διάστημα που πρέπει να παρέλθει, μεταξύ της επίδοσης της κλήσης και της συζήτησης. Για τη ταχύτερη εκδίκαση της υποθέσεως, μπορεί να οριστεί ως τόπος συζήτησης και η κατοικία του δικαστή που δικάζει την υπόθεση ή άλλος τόπος, που είναι κατά την κρίση του κατάλληλος. Η συζήτηση της υποθέσεως, μπορεί να γίνει και Κυριακή ή γιορτή.
Η διαδικασία της γνωστοποιήσεως πραγματοποιείται με επίδοση εγγράφου που εκδίδεται από τη γραμματεία του δικαστηρίου, στο οποίο επισημαίνεται ο τόπος, η ημέρα και η ώρα της συζήτησης ή με τηλεγραφική ή με τηλεφωνική πρόσκληση της γραμματείας του δικαστηρίου ή με ηλεκτρονικά μέσα με δαπάνες του αιτούντος. Ο δικαστής του μονομελούς πρωτοδικείου ή ο ειρηνοδίκης, δύναται παράλληλα με την επίδοση της κλήσης να διατάξει και την επίδοση αντιγράφου της αίτησης.
Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, μπορεί να υποβληθεί και με τις προτάσεις κατά τη συζήτηση της κύριας υπόθεσης. Στην περίπτωση του άρθρου 684, η αίτηση που αποτελεί το δικόγραφο των ασφαλιστικών μέτρων, εκδικάζεται μόνον κατά τη συζήτηση της κύριας υποθέσεως.
Η πρόσθετη παρέμβαση, μπορεί να ασκηθεί και προφορικά στη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων στο μονομελές πρωτοδικείο ή στο ειρηνοδικείο. Σε περίπτωση που κατά τη συζήτηση της αίτησης ή της ανταίτησης στο ακροατήριο, δε παρουσιαστεί κάποιος διάδικος ή εμφανιστεί και δεν λάβει νόμιμα μέρος στη συζήτηση, η διαδικασία συνεχίζεται, σαν να ήταν όλοι οι διάδικοι παρόντες. Στη γραμματεία του δικαστηρίου, γίνεται η κατάθεση της αίτησης για εγγραφή συναινετικής προσημείωσης ή ανάκλησης συναινετικής προσημείωσης. Κατά την παρ. 2 του άρθρου 117 και την παρ. 4 του άρθρου 119, η αίτηση μπορεί να κατατεθεί και τα δικαιολογητικά έγγραφα να υποβληθούν ηλεκτρονικά.
Σύμφωνα με το άρθρο 687 ΚΠολΔ
Σε περιπτώσεις που είναι εξαιρετικά κατεπείγουσες ή αν υπάρχει άμεσος κίνδυνος, το δικαστήριο δύναται να πραγματοποιήσει τη συζήτηση της αιτήσεως, χωρίς να προβεί σε κλήση εκείνου κατά του οποίου απευθύνεται. Σε περίπτωση που ο αιτών και οι καθ’ου (οι αποδέκτες της αιτήσεως), εμφανιστούν εκουσίως ενώπιον του δικαστή του μονομελούς πρωτοδικείου ή του ειρηνοδίκη, η αίτηση συζητείται άμεσα.
Αναφορικά με το περιεχόμενο των ασφαλιστικών μέτρων στο άρθρο 688 ΚΠολΔ ορίζεται, πως στην αίτηση με την οποία ζητείται να εκδοθεί απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, πρέπει να προσδιορίζεται το αιτούμενο μέτρο και να γίνεται συνοπτική αναφορά των πραγματικών περιστατικών, που πιθανολογούν το δικαίωμα για την εξασφάλιση ή διατήρηση του οποίου ζητείται η λήψη του μέτρου ή για την κατάσταση της οποίας ζητείται η ρύθμιση με το μέτρο αυτό, καθώς και να αναλύεται ο επικείμενος κίνδυνος ή η επείγουσα περίπτωση. Πρέπει μάλιστα να αναφέρεται το οφειλόμενο χρηματικό ποσό ή η χρηματική αξία του αντικειμένου, που οφείλεται στη περίπτωση των χρηματικών απαιτήσεων. Στην περίπτωση αίτησης για μεταρρύθμιση ή ανάκληση ασφαλιστικού μέτρου, πρέπει να δηλώνονται οι λόγοι που οδήγησαν στη πραγματοποίηση αιτήματος για μεταρρύθμιση ή ανάκλησή του ασφαλιστικού μέτρου.
Τι ισχύει για τα ασφαλιστικά μέτρα διατροφής συζύγου λόγω διακοπής της συμβίωσης;
Aν ενυπάρχει επείγουσα περίπτωση ή επικείμενος κίνδυνος, δηλαδή εξαιρετικές συνθήκες κατά το άρθρο 682 παρ. 1 ΚπολΔ, υπάρχει η δυνατότητα να εφαρμοστεί το ασφαλιστικό μέτρο της προσωρινής επιδίκασης διατροφής και εντός χρονικού διαστήματος εξήντα ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης, θα πρέπει να έχει ασκηθεί η αγωγή για την επιδικασθείσα απαίτηση, αλλιώς το ασφαλιστικό μέτρο πάει να ισχύει.
Μάλιστα, υπάρχει η δυνατότητα να επιδικαστεί διατροφή με προσωρινή διαταγή μέχρι την έκδοση της απόφασης των ασφαλιστικών μέτρων. Τα ασφαλιστικά μέτρα διατροφής συζύγου, λόγω διακοπής της συμβίωσης εκδικάζονται από το Μονομελές Πρωτοδικείο. Κατά τόπο αρμόδιο είναι το δικαστήριο που βρίσκεται πλησιέστερα, στον τόπο όπου πρόκειται να γίνει η εκτέλεση του ασφαλιστικού μέτρου. Συνήθως στη διαμονή του δικαιούχου, όπου είναι υπόχρεος να καταβάλλει τη διατροφή ο υπόχρεος σύζυγος.
Ασφαλιστικά μέτρα διατροφής συζύγου λόγω διαζυγίου
Σε περίπτωση που υπάρχουν εξαιρετικές συνθήκες, όπως είναι οι επείγουσες περιπτώσεις ή κάποιος επικείμενος κίνδυνος είναι δυνατό κατά τη Πολιτική Δικονομία, να ληφθεί η προσωρινή επιδίκαση διατροφής ως ασφαλιστικό μέτρο. Θα πρέπει ωστόσο, και σε αυτή τη διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων που γίνονται για τη διατροφή συζύγου λόγω διαζυγίου και όχι διάστασης, να ασκηθεί η αγωγή για την απαίτηση που επιδικάστηκε εντός 60 ημερών, από το χρονικό σημείο της δημοσίευσης της απόφασης των ασφαλιστικών μέτρων, αλλιώς τα ασφαλιστικά μέτρα παύουν να ισχύουν. Πάλι υπάρχει η δυνατότητα επιδίκασης διατροφής με προσωρινή διαταγή, μέχρι την έκδοση της αποφάσεως των ασφαλιστικών μέτρων.
Το Μονομελές Πρωτοδικείο, είναι το αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων διατροφής συζύγου λόγω διαζυγίου, κατά τα άρθρα 683 και 728 παρ.1 στοιχείο α΄ΚΠολΔ. Κατά τόπο αρμόδιο δικαστήριο είναι αυτό, στη περιφέρεια του οποίου έχει τη κατοικία ή τη διαμονή του ο δικαιούχος διατροφής. Εκεί δηλαδή που θα πραγματοποιηθεί, η εκτέλεση του ασφαλιστικού μέτρου.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, τα ασφαλιστικά μέτρα αποτελούν ταχύρρυθμες δικαστικές αποφάσεις, για να επέλθει η ρύθμιση μιας καταστάσεως, μέχρι να εκδοθεί η απόφαση της τακτικής αγωγής. Τόσο τα ασφαλιστικά μέτρα διατροφής συζύγου λόγω διαστάσεως, όσο και τα ασφαλιστικά μέτρα διατροφής συζύγου λόγω διαζυγίου, αποτελούν δικαστηριακές διαδικασίες κατά τις οποίες αποδίδεται γρήγορα δικαιοσύνη και μάλιστα με τη διαδικασία της προσωρινής διαταγής, εκδίδεται μια απόφαση επί της διαφοράς σε μερικές μέρες. Ωστόσο, επισημαίνεται πως, η τακτική αγωγή που ως διαδικασία έχει διεξοδικότερο χαρακτήρα παραμένει το αναγκαίο στάδιο οριστικής κρίσεως της διαφοράς.