Συνοπτική παρουσίαση
· Η διατροφή της διακοπής της συμβίωσης είναι διαφορετική ως προς τις προϋποθέσεις της από τη μεταγαμιαία διατροφή.
· Για να υπάρχει δυνατότητα αξίωσης διατροφής από τη διάσταση θα πρέπει να μην υπάρχει διάθεση για συμβίωση ανάμεσα στους συζύγους και να έχει επέλθει φυσική και συναισθηματική απομάκρυνση τους.
· Προϋπόθεση για τη διατροφή κατά τη διακοπή της συμβίωσης είναι η ασθενέστερη οικονομική κατάσταση του δικαιούχου σε σχέση με τον υπόχρεο.
· Θα πρέπει επίσης να υφίσταται εύλογη αιτία για τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης.
· Το ύψος της διατροφής κατά τη διάσταση καθορίζεται από τις συνθήκες ζωής που είχε ο δικαιούχος κατά την έγγαμη συμβίωση και από τα έξοδα που προέκυψαν από τη χωριστή διαβίωση του.
· Για την εκδίκαση των διαφορών που αφορούν τη διατροφή κατά τη διακοπή της συμβίωσης αρμόδιο δικαστήριο είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου κατοικίας του εναγομένου ή της κατοικίας (διαμονής) του δικαιούχου διατροφής.
· Σε περίπτωση επείγουσας περίπτωσης ή επικείμενου κινδύνου είναι δυνατή η προσωρινή επιδίκαση διατροφής με ασφαλιστικά μέτρα καθώς και η έκδοση προσωρινής διαταγής.
Αναλυτική παρουσίαση
Η διατροφή από τη διακοπή της συμβίωσης προηγείται χρονικά της μεταγαμιαίας διατροφής και είναι γνωστή στο ευρύ κοινό ως διακοπή λόγω διάστασης. Η οφειλόμενη στους συζύγους διατροφή για το διάστημα της διακοπής της συμβίωσης ρυθμίζεται από τα άρθρα 1391 και 1392 ΑΚ.
Ποιες προϋποθέσεις θα πρέπει να υφίστανται για να μπορεί να αξιωθεί διατροφή λόγω διακοπής της συμβίωσης;
Για να ενεργοποιηθούν οι διατάξεις της διατροφής λόγω διακοπής της συμβίωσης θα πρέπει να έχει επέλθει η απουσία των δύο στοιχείων της έγγαμης συμβίωσης, τόσο του εξωτερικού στοιχείου της συνοίκησης (το λεγόμενο corpus), όσο και του εσωτερικού στοιχείου της ψυχικής διάθεσης για κοινή ζωή (το λεγόμενο animus). Σημαντικό είναι να τονιστεί πως αρκεί και μόνο η απουσία της ψυχικής διάθεσης για κοινή ζωή για να δικαιολογηθεί η αξίωση διατροφής λόγω διακοπής της έγγαμης συμβίωσης. Για να χορηγηθεί διατροφή από διάσταση τίθεται εκ του νόμου η αναγκαία προϋπόθεση να ενυπάρχει ασθενέστερη οικονομική κατάσταση (και όχι απορία) του δικαιούχου, ο οποίος προκύπτει από τη σύγκριση των οικονομικών δυνάμεων των δύο συζύγων. Θα πρέπει λοιπόν να προκύψει εκ της συγκρίσεως των οικονομικών πως ο ένας σύζυγος έχει την υποχρέωση να συνεισφέρει περισσότερο στις οικογενειακές ανάγκες από τον άλλον. Ακόμη, θα πρέπει ο δικαιούχος διατροφής σύζυγος να διακόπτει τη συμβίωση από εύλογη αιτία που ανάγεται στη συμπεριφορά του υπόχρεου διατροφής συζύγου, σε κοινή υπαιτιότητα (συνυπαιτιότητα), σε συμπεριφορά τρίτων ή ακόμη και σε τυχαία γεγονότα.
Ως εύλογη αιτία θεωρείται κάθε γεγονός που αντικειμενικά δικαιολογεί τη διακοπή της συμβίωσης ανεξάρτητα από την υπαιτιότητα του υπόχρεου συζύγου. Αξίωση διατροφής από τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης υφίσταται και όταν ο υπόχρεος σύζυγος διακόπτει την έγγαμη συμβίωση χωρίς εύλογη αιτία σύμφωνα με το άρθρο 1391 παρ. 1 ΑΚ. Η νομολογία έχει κρίνει πως εύλογη αιτία υπάρχει όταν υφίστανται περιστατικά και γενικότερες συνθήκες που δικαιολογούν τον ισχυρό κλονισμό της εγγάμου συμβιώσεως σύμφωνα με το άρθρο 1439 παρ.1, για το οποίο πλέον δεν απαιτείται υπαιτιότητα. Ο χρόνος έγερσης της αγωγής ή του αιτήματος των ασφαλιστικών μέτρων είναι αυτός στον οποίο κρίνεται αν ενυπάρχουν οι προϋποθέσεις για να επιδικαστεί διατροφή διαστάσεως καθώς σε τι ποσό θα ανέρχεται αυτή. Δεν είναι τυχαίο ότι σε έντονες διαφωνίες ψάχνει ο ένας γονιός για Μεταφορική Αθήνα, ώστε να φύγει από σπίτι.
Ποιο είναι το μέτρο της διατροφής κατά τη διακοπή της συμβίωσης;
Οι συνθήκες ζωής που είχε ο δικαιούχος σύζυγος πριν τη διακοπή της συμβίωσης σε συνάρτηση με τα έξοδα που του προέκυψαν από τη χωριστή διαβίωση του, καθορίζουν σύμφωνα με τον συνδυασμό των διατάξεων 1389, 1390 και 1391 ΑΚ το μέτρο της οφειλόμενης διατροφής. Στην περίπτωση που οι σύζυγοι έχουν τέκνα αφαιρείται από τη διατροφή της διαστάσεως το ποσό που αναλογεί στη διατροφή των τέκνων καθώς και στα έξοδα του κοινού οίκου που συνδέεται με αυτά.
Επιδέχεται μεταρρύθμιση η απόφαση περί διατροφής μετά τη διακοπή της συμβίωσης;
Αν το επιβάλλουν οι περιστάσεις η υποχρέωση διατροφής κατά τη διάσταση παύει, αυξάνεται ή μειώνεται σύμφωνα με το άρθρο 1391 παρ. 2 ΑΚ. Είναι μια απόφαση δηλαδή που επιδέχεται μεταρρύθμιση. Με την έννοια περιστάσεις εννοούνται υπαίτια, ανυπαίτια ή τυχαία γεγονότα όπως είναι για παράδειγμα η ραγδαία αύξηση του κόστους ζωής, κάποια ανίατη ασθένεια που η θεραπεία της απαιτεί πολλά χρήματα, η μείωση μισθού, η απόλυση από μια δουλειά με καλές απολαβές, η απόκτηση κεφαλαίων από κληρονομιά κ.α.
Πως καταβάλλεται η διατροφή μετά από τη διακοπή της συμβίωσης;
Το σύνηθες είναι η διατροφή μετά από τη διακοπή της συμβίωσης να καταβάλλεται σε χρήμα κατά το άρθρο 1391 παρ. 1 ΑΚ, χωρίς όμως να αποκλείεται αντίθετη συμφωνία ανάμεσα στα μέρη. H καταβολή αυτής όμως είναι υποχρεωτικό να γίνεται κάθε μήνα εκτός αν τα μέρη επιλέξουν μικρότερα χρονικά διαστήματα. Πάντως δεν επιτρέπεται να οριστούν μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα για τη καταβολή αυτής από τον μήνα.
Πότε παύει η υποχρέωση για καταβολή διατροφής μετά από τη διακοπή της συμβίωσης;
Η υποχρέωση για καταβολή διατροφής παύει σύμφωνα με το άρθρο 1391 ΑΚ στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) αν εκλείψουν οι προϋποθέσεις που ορίζει το άρθρο 1391 ΑΚ, β) αν επαναληφθεί η έγγαμη συμβίωση, γ) αν λυθεί ή ακυρωθεί ο γάμος με αμετάκλητη απόφαση και δ) σε περίπτωση θανάτου του υπόχρεου ή του δικαιούχου διατροφής.
Ποια είναι τα αρμόδια δικαστήρια για την εκδίκαση υποθέσεων διατροφής;
Από άποψη δικονομίας το Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου κατοικίας του εναγομένου ή της κατοικίας (η διαμονής) του δικαιούχου της διατροφής είναι αρμόδιο για την εκδίκαση των διαφορών που απορρέουν από τη διατροφή λόγω διάστασης. Η διαδικασία που εφαρμόζεται είναι η ειδική διαδικασία των οικογενειακών διαφορών των άρθρων 592επ. ΚΠολΔ και είναι επιτρεπτή δικονομικά η σώρευση της με τις γαμικές διαφορές ή με τις διαφορές από τη σχέση μεταξύ γονέων και τέκνων. Αν υπάρχει επείγουσα περίπτωση ή επικείμενος κίνδυνος μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή ασφαλιστικά μέτρα σύμφωνα με τα άρθρα 682 επ. ΚΠολΔ , 728 παρ. 1α ΚΠολΔ και να γίνει προσωρινή επιδίκαση διατροφής. Μέχρι να εκδοθεί η απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων υφίσταται η δυνατότητα να επιδικαστεί διατροφή με προσωρινή διαταγή.
Τέλος, σημαντικό είναι να σας γίνει κατανοητό πως η διατροφή μετά τη διακοπή της συμβίωσης διαφέρει ουσιωδώς από τη διατροφή μετά το διαζύγιο και δε θα πρέπει να τις συγχέεται στο μυαλό σας.