Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε την έννοια της συκοφαντικής δυσφήμησης, σε αντιπαραβολή με την έννοια της δυσφήμησης και της εξύβρισης, προκειμένου να γίνει πιο κατανοητή και έπειτα θα αναλύσουμε για ποιο λόγο το εξώδικο για συκοφαντική δυσφήμιση, μπορεί να είναι χρήσιμο για την επίλυση της διαφοράς μεταξύ των μερών. Tα εγκλήματα κατά των εννόμων αγαθών, της τιμής και της υπόληψης είναι αρκετά συνηθισμένα, τόσο στη δικαστηριακή πρακτική, όσο και στη κοινωνική καθημερινότητα. Η αποστολή ενός εξωδίκου σε μερικές περιπτώσεις, μπορεί να δράσει ως μέθοδος αποκλιμάκωσης της έντασης μεταξύ των μερών ή ως τρόπος αποκατάστασης της υπόληψης του θύματος, του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης.
Τι είναι το εξώδικο;
To εξώδικο είναι ένα επίσημο έγγραφο, το οποίο καλό θα ήταν να συντάσσεται από νομικό και το οποίο αναφέρει τις δηλώσεις του ενός μέρους για κάποιο ζήτημα, που έχει νομική διάσταση και στη πράξη λειτουργεί ως η τελευταία προειδοποίηση, πριν την έναρξη των δικαστηριακών ενεργειών. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στις διαταγές πληρωμής, το εξώδικο αποτελεί αναγκαίο προστάδιο. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του εξωδίκου, είναι πως επιδίδεται από δικαστικό επιμελητή και ως εκ τούτου, αποτελεί ένα έγγραφο επίσημο για το οποίο συντάσσει ο δικαστικός επιμελητής έκθεση επιδόσεως, που δε μπορεί να αμφισβητηθεί.
Τι είναι η συκοφαντική δυσφήμιση;
Στο Άρθρο 363 του Ποινικού Κώδικα, μετά από το Νόμο 4619/2019 – που τιτλοφορείται Συκοφαντική Δυσφήμηση, αναφέρεται πως:
<<Αν στην περίπτωση του προηγούμενου άρθρου, το γεγονός είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε ότι αυτό είναι ψευδές τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή και αν τελεί την πράξη δημόσια με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσω του διαδικτύου, με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή.>>.
H συκοφαντική δυσφήμιση, αποτελεί το βαρύτερο έγκλημα κατά της τιμής, διακρίνεται δε από την δυσφήμηση στο γεγονός πως στη συκοφαντική δυσφήμιση, ο δράστης γνωρίζει πώς προβαίνει σε ψευδείς ισχυρισμούς για κάποιον άλλον, γνωρίζοντας το αναληθές της δήλωσης του. Ο ποινικός κώδικας είναι αυστηρότερος στο αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης, από τα υπόλοιπα συγγενή αδικήματα, ήτοι αυτά της εξύβρισης και της δυσφήμησης, καθώς ο δράστης της συκοφαντικής δυσφήμησης, προσπαθεί λέγοντας ψέματα, να μειώσει τη γνώμη που έχει η κοινωνία για ένα άτομο, θίγοντας με αυτό τον τρόπο την υπόληψη του.
Τι είναι η δυσφήμηση;
Στο άρθρο 362 του Ποινικού Κώδικα, μετά από το Νόμο 4619/2019 που τιτλοφορείται – Δυσφήμηση αναφέρεται πως:
<<Όποιος με οποιονδήποτε τρόπο ενώπιον τρίτου ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψή του τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Αν η πράξη τελέστηκε δημόσια με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσω διαδικτύου, επιβάλλεται φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή.>>.
Η δυσφήμηση αποτελεί την άδικη πράξη, κατά την οποία ο δράστης προβαίνει σε ισχυρισμούς γεγονότων που είναι δεκτικά απόδειξης για το αν είναι αληθινά ή όχι και πραγματοποιούνται για κάποιον ενώπιον τρίτων, θίγοντας την υπόληψη του προσώπου στη κοινωνία. Αρκεί μάλιστα η ύπαρξη ενδεχόμενου δόλου στο πρόσωπο του δράστη, δηλαδή να θέλει με τις δυσφημιστικές του διαδόσεις, να θίξει την υπόληψή του θύματος.
Τι είναι η εξύβριση;
Σύμφωνα με το Άρθρο 361 του Ποινικού Κώδικα, μετά από το Νόμο 4619/2019 που τιτλοφορείται Εξύβριση, αναφέρεται πως:
<<1. Όποιος, εκτός από τις περιπτώσεις της δυσφήμησης (άρθρα 362 και 363), προσβάλλει την τιμή άλλου με λόγο ή με έργο ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο τιμωρείται με φυλάκιση έως έξι μήνες ή χρηματική ποινή. Αν τελεί την πράξη δημόσια με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσω διαδικτύου, επιβάλλεται φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή.
- Η διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 308 έχει και σε αυτή την περίπτωση εφαρμογή.>>.
Στο αδίκημα της εξύβρισης, ο δράστης προβαίνει σε υβριστική φρασεολογία που θίγει την τιμή του θύματος, δηλαδή την προσωπική αξιοπρέπεια του καθενός και την προσωπική αξίωση του, να τον αντιμετωπίζουν οι άλλοι, σύμφωνα με το προσωπικό, διανοητικό και ηθικό, αξιολογικό του υπόβαθρο. Πέρα από την υβριστική φρασεολογία εξύβριση τελείται και με τις λεγόμενες αξιολογικές κρίσεις, καθώς αυτές δεν είναι δεκτικές αποδείξεως.
Που μπορεί να χρησιμεύσει η αποστολή ενός εξώδικου, με δικαστικό επιμελητή στο αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμισης;
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, κατά τις οποίες όταν υπάρχουν ζητήματα συκοφαντικής δυσφήμισης, το θύμα θέλοντας να αποκαταστήσει τη φήμη του και την υπόληψή του, ζήτα μέσω ενός εξωδίκου από τον δράστη να ανασκευάσει τα λεγόμενά του και να τα δημοσιεύσει σε μέσο ή ιστοσελίδα, το οποίο επισκέπτονται συχνά τα πρόσωπα στα οποία δυσφημήστικε από το δράστη.
Πέραν από αυτό το λόγο, το εξώδικο μπορεί να σταλεί από το θύμα στο δράστη, ως τελική προειδοποίηση πριν από την υποβολή μηνύσεως, για το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης, σε περίπτωση επαναλήψεως της συκοφαντικής συμπεριφοράς από το δράστη. Ως εκ τούτων, το εξώδικο που αποτελεί ένα κείμενο επίσημο που αποστέλλεται με δικαστικό επιμελητή, μπορεί να δράσει είτε ανασκευαστικά, παρέχοντας την ευκαιρία στο δράστη να επανορθώσει λέγοντας την αλήθεια, προκειμένου να προστατευτεί η υπόληψή του θύματος συκοφαντικής δυσφήμισης, δηλαδή η γνώμη που έχει η κοινωνία για αυτό, είτε να δράσει ως τελευταία προειδοποίηση στον δράστη, δηλώνοντας πως εάν προβεί σε επανάληψη των συκοφαντικών διαδόσεων σε βάρος του θύματος, θα ακολουθήσει η υποβολή μηνύσεως για το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης και ως εκ τούτου, η υπόθεση θα λάβει δικαστηριακή τροχιά.