To αμάχητο τεκμήριο της διετούς διαστάσεως, χρησιμοποιείται σε αρκετά διαζύγια, το οποίο όμως θα πρέπει να αποδειχθεί, για να εκδοθεί απόφαση διαζυγίου και να λυθεί ο γάμος. Το συγκεκριμένο τεκμήριο χρησιμοποιείται συχνά γιατί αν αποδειχθεί, οδηγεί αυτοδικαίως στη λύση του γάμου, ενώ τα υπόλοιπα τεκμήρια είναι μαχητά και μπορεί να αντικρουστούν από τον αντίδικο.
Πως αποδεικνύεται η συμπλήρωση της διετούς διάστασης μεταξύ των συζύγων;
Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα, δε μπορεί να είναι απλή και μονοδιάστατη. Η απόδειξη της διετούς διαστάσεως εξαρτάται, από το αποδεικτικό υλικό που θα λάβει υπόψιν το δικαστήριο, κατά τη κρίση του. Βοηθητικοί παράγοντες και σύνηθες αποδεικτικό υλικό, αποτελούν οι μάρτυρες που πιστοποιούν τη συμπλήρωση του χρονικού διαστήματος της διετίας, τα έγγραφα που αποδεικνύουν χωριστή εγκατάσταση των συζύγων και ενδεχομένως κάποιο εξώδικο, που να επισημαίνει την απομάκρυνση από τη συζυγική κατοικία, το κρίσιμο χρονικό σημείο κατά το οποίο συμπληρώνεται η διετία. Μέσω του αποδεικτικού υλικού λοιπόν, το δικαστήριο θα μπορέσει να εξακριβώσει, αν συμπληρώθηκε ή όχι η διετής διάσταση των συζύγων.
Στο άρθρο 1439 παρ. 3 ΑΚ, ορίζεται πως η διετής διάσταση, συνιστά το αμάχητο τεκμήριο του κλονισμού του γάμου. Συγκεκριμένα, στο άρθρο αναφέρεται πως <<εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά το πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων>>. Ο δικηγόρος διαζυγίων Κωνσταντίνος Καμουζής είναι δίπλα σας με αμεσότητα.
Πλέον, στο οικογενειακό δίκαιο έχει καθιερωθεί το σύστημα του αντικειμενικού κλονισμού του γάμου. Ο αντικειμενικός κλονισμός του γάμου, τεκμαίρεται αμάχητα από τη συμπλήρωση της διετούς διαστάσεως και έτσι δε χρειάζεται να αποδειχθεί και το δικαστήριο εκδίδει το διαζύγιο, αν φυσικά διαπιστώσει τη πρόθεση για διάσταση. Μάλιστα, ο εναγόμενος δε μπορεί να ανταποδείξει πως ο γάμος δε κλονίστηκε ισχυρά, παρά τη διετή διάρκεια της διακοπής της συμβίωσης.
Η έννοια της συμβίωσης αποτελείται από δύο στοιχεία, το εξωτερικό υλικό (κοινή ζωή, συγκατοίκηση) και το εσωτερικό ψυχολογικό (αμοιβαία υποχρέωση πίστης, σεβασμός, αγάπη, γενετήσιες σχέσεις κ.α). Στον αντίποδα, διακοπή της συμβίωσης είναι η φυσική και ψυχική απομάκρυνση μεταξύ των συζύγων, που έχουν ως πρόθεση να μην έχουν πια κοινωνία βίου. Μια άποψη υποστηρίζει, πως για να υπάρχει διάσταση θα πρέπει να υφίσταται συνύπαρξη της απουσίας και των δύο στοιχείων, τόσο δηλαδή του εξωτερικού υλικού, όσο και του εσωτερικού ψυχολογικού. Κατά αυτή την άποψη, αν το ζεύγος έχει κοινωνία βίου χωρίς να συνοικεί, δε μπορεί να γίνει λόγος για διάσταση.
Άλλη άποψη υποστηρίζει πως, για να ενυπάρχει διάσταση ουσιώδες στοιχείο είναι το εσωτερικό, βουλητικό στοιχείο, καθώς αυτό είναι που χαρακτηρίζει την έγγαμη σχέση και όχι το εξωτερικό, υλικό στοιχείο της συγκατοίκησης. Άλλη μια επιστημονική θέση είναι, πως για να θεωρηθεί πως υφίσταται διάσταση, θα πρέπει να μην υπάρχουν είτε τα εξωτερικά, είτε τα εσωτερικά γνωρίσματα της έγγαμης συμβίωσης. Για το ζήτημα της διάστασης ο Άρειος Πάγος, δίνει μεγαλύτερο βάρος στην απομάκρυνση του ενός από τους συζύγους από τη συζυγική στέγη, αφού έτσι φαίνεται η πρόθεση του απομακρυνόμενου συζύγου, να διακόψει την έγγαμη συμβίωση.
Πως γίνεται όμως ο προσδιορισμός του χρονικού σημείου για την έναρξη της διετούς διάστασης;
Για να θεμελιωθεί το αμάχητο τεκμήριο της διετούς διάστασης, σύμφωνα με το άρθρο 1493 παρ.3 ΑΚ, θα πρέπει διάρκεια της διάστασης να είναι τουλάχιστον δύο ετών. Σχετικά με το χρόνο έναρξης της διετίας, μια επιστημονική άποψη θεωρεί, πως η έναρξη της βρίσκεται κατά το χρόνο που συνυπάρχει το εξωτερικό – αντικειμενικό στοιχείο με το εσωτερικό βουλητικό στοιχείο της διάστασης. Μια διαφορετική επιστημονική θέση υποστηρίζει, πως η διετής διάσταση άρχεται κατά το χρόνο που λείπει είτε το υλικό, είτε το βουλητικό στοιχείο της συμβίωσης. Ωστόσο, η επιστημονικά επικρατέστερη άποψη είναι πως η έναρξη της διετούς διάστασης, εντοπίζεται στο χρονικό σημείο που απουσιάζει το βουλητικό στοιχείο για συμβίωση. Ακόμα λοιπόν και αν το ζεύγος συγκατοικεί, η έναρξη της διετίας ξεκινά από τη στιγμή που έχει παύσει η βούληση για συμβίωση. Η διετία όμως πότε συμπληρώνεται;
Μέχρι το χρόνο της συζήτησης της αγωγής, θα πρέπει να έχει συμπληρωθεί η διετία. Αν όμως, δεν υπάρχει διάσταση των συζύγων κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής, παρά τη πάροδο πάνω από δύο ετών διάστασης των συζύγων, δεν τίθεται σε εφαρμογή το αμάχητο τεκμήριο της διετούς διάστασης. Σημαντικό είναι να λεχθεί πως, οι μικρές διακοπές της διάστασης ως απόπειρα για αποκατάσταση της σχέσης μεταξύ των συζύγων, δεν υπολογίζονται ως χρόνος διακοπής της διάστασης, καθώς έτσι ορίζεται στο άρθρο 1439 παρ.3 εδ.β΄ΑΚ. Οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις μικρών διακοπών της διάστασης, είναι οι επισκέψεις που πραγματοποιεί ο σύζυγος, για να τακτοποιήσει κοινές περιουσιακές υποθέσεις, καθώς και οι επισκέψεις για επίλυση ζητημάτων που έχουν ανακύψει στα τέκνα.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, ο τρόπος απόδειξης της τουλάχιστον διετούς διάστασης των συζύγων, γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες της αποδεικτικής διαδικασίας, που ορίζονται από τη Πολιτική Δικονομία. Το συνηθέστερο και αποτελεσματικότερο αποδεικτικό υλικό, που χρησιμοποιείται για την απόδειξη της διετούς τουλάχιστον διάστασης μεταξύ των συζύγων είναι οι μάρτυρες, τα έγγραφα και τα απεσταλθέντα εξώδικα. Θα πρέπει ωστόσο να λεχθεί πως, αν δεν υπάρχει απομάκρυνση από την οικογενειακή στέγη είναι δυσκολότερο να προσδιοριστεί ο χρόνος έναρξης της διετούς διάστασης, καθώς και το γεγονός πως συμπληρώθηκαν τουλάχιστον δύο έτη διάστασης. Είναι σώφρον λοιπόν το <<αυτόματο διαζύγιο >>, να μη θεωρείται μια τυπική διαδικασία αλλά να αντιμετωπίζεται υπεύθυνα και σοβαρά..