Για το συγκεκριμένο αδίκημα, θα πρέπει να λεχθεί πως είναι αρκετά σύνηθες στη δικαστηριακή πρακτική. Πρόκειται για ένα έγκλημα δυνητικής διακινδύνευσης, κάτι που σημαίνει πως η αξιόποινη πράξη ή πειθαρχική παράβαση που καταδεικνύεται, θα πρέπει να είναι ικανή να προκαλέσει την ποινική ή πειθαρχική δίωξη, του καταμηνυόμενου προσώπου.
Για να στοιχειοθετηθεί η νομοτυπική υπόσταση του συγκεκριμένου αδικήματος, αρκεί η υποβολή μήνυσης ή ανακοίνωσης στην αρχή, εκ της οποίας δημιουργείται κίνδυνος παραπλάνησης της δικαιοσύνης, χωρίς να χρειάζεται να αποδειχθεί η βλάβη στη δικαιοδοτική λειτουργία. Στο άρθρο 229 Π.Κ., αναφέρεται το αδίκημα της απειλής. Συγκεκριμένα επισημαίνεται πώς, 1. Όποιος εν γνώσει καταμηνύει άλλον ψευδώς ή αναφέρει γι’ αυτόν ενώπιον της αρχής ότι τέλεσε αξιόποινη πράξη ή πειθαρχική παράβαση, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή.
- Με την ίδια ποινή τιμωρείται και όποιος εν γνώσει και ψευδώς καθιστά άλλον ύποπτο στην αρχή υποβάλλοντας, αλλοιώνοντας ή αποκρύπτοντας κάποιο αποδεικτικό μέσο για αξιόποινη πράξη ή πειθαρχική παράβαση.
- Το δικαστήριο με αίτηση του παθόντος μπορεί να του επιτρέψει να δημοσιεύσει την απόφαση με έξοδα του καταδικασθέντος. Το δικαίωμα αυτό παύει να υπάρχει αν η δημοσίευση δεν γίνει μέσα σε έξι μήνες από την καταχώρηση της τελεσίδικης απόφασης στο ειδικό βιβλίο.
Ψευδής Καταμήνυση – Άρθρο 229 Π.Κ
Παρατηρούμε πως στο άρθρο 229 Π.Κ., πραγματοποιείται η τυποποίηση του αδικήματος της ψευδούς καταμήνυσης ή αναφοράς στην πρώτη παράγραφο και στη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 229 Π.Κ., αναφέρεται η περίπτωση της δημιουργίας υποψίας σε βάρος άλλου, με υποβολή ή αλλοίωση ή απόκρυψη αποδεικτικού υλικού. Ο δράστης του αδικήματος ψευδούς καταμήνυσης μπορεί να είναι οποιοσδήποτε, εκτός από το πρόσωπο που καταμηνύεται. Για να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα της ψευδούς καταμήνυσης, χρειάζεται η πράξη που αποδίδεται σε ένα ή περισσότερα άτομα, να είναι αξιόποινη ή πειθαρχικά κολάσιμη, ψευδής και ο υπαίτιος να γνωρίζει πώς τα περιστατικά για τα οποία μηνύει είναι αναληθή. Μάλιστα, δράστης της ψευδούς καταμήνυσης, μπορεί να είναι και ο κατηγορούμενος ο οποίος κατά την απολογία του ενώπιον του ανακριτή για την τέλεση εγκλήματος, με πρόθεση καταμηνύει ψευδώς άλλο πρόσωπο, προκειμένου να υποστηρίξει τον εαυτό του ή έστω να δημιουργήσει αμφιβολίες, ως προς την ενοχή του. Για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος, είναι αρκετή η έμμεση ενοχοποίηση τρίτου, χωρίς να είναι απαραίτητο ο δράστης να ενοχοποιεί ευθέως κάποιον, για τέλεση αξιόποινης πράξης.
Αναφορικά με την αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος, θα πρέπει να υπάρξει εξειδίκευση της καταμηνυθείσας πράξεως. Η καταμηνυθείσα πράξη θα πρέπει να είναι, είτε ολοκληρωτικά, είτε εν μέρει ψευδής και να μην πρόκειται απλώς για μία υπερβολή. Δεν είναι αναγκαίο, η αρχή προς την οποία γίνεται η καταμήνυση να είναι και αρμόδια, καθώς κάθε αρχή έχει υποχρέωση να διαβιβάσει τη μήνυση, εν προκειμένω την ψευδή καταμήνυση, ενώπιον της αρμόδιας αρχής.
Για το συγκεκριμένο αδίκημα, σχετικά με την υποκειμενική υπόσταση αυτού δεν αρκεί ο ενδεχόμενος δόλος, καθώς απαιτείται η τέλεση της πράξης να πραγματοποιηθεί με γνώση του ψεύδους περιεχομένου της καταμήνυσης. Σε περίπτωση δε αμέλειας, ως προς τη σύνταξη και υπογραφή της μηνυτήριας αναφοράς δε συντρέχει ο απαιτούμενος δόλος και ως εκ τούτου δεν επέρχεται η υποκειμενική στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της ψευδούς καταμήνυσης, κάτι που οδηγεί στην απόρριψη της έγκλησης για ψευδή καταμήνυση, ως νομικά αβάσιμη. Όπως όμως αναφέρθηκε, το αδίκημα της ψευδούς καταμήνυσης τελείται και όταν ο δράστης, καθιστά στην αρχή κάποιο άλλο πρόσωπο ύποπτο τέλεσης αξιόποινης πράξης ή πειθαρχικής παράβασης, δια της υποβολής ή αλλοίωσης ή απόκρυψης αποδεικτικού μέσου. Για να πληρείται η νομοτυπική υπόσταση της ψευδούς καταμήνυσης, κατά τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 229 Π.Κ., θα πρέπει ο δράστης να γνωρίζει πως το άλλο πρόσωπο δεν τέλεσε την πράξη που του αποδίδει, χωρίς να χρειάζεται να έχει περαιτέρω σκοπό, να προκαλέσει την καταδίωξη του εκ της αρμόδιας αρχής, για την πράξη αυτή. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων είναι, η τοποθέτηση πειστηρίου του εγκλήματος σε εκείνον που επιδιώκεται να ενοχοποιηθεί, η απόκρυψη των κλοπιμαίων σε ξένη κατοικία, η νόθευση εμπορευμάτων κ.α.
Για να υφίσταται το τελειωμένο έγκλημα της ψευδούς καταμηνύσεως κατά τη β΄ παράγραφο του άρθρου 229 Π.Κ., θα πρέπει να λάβει γνώση η αρχή, του αποδεικτικού μέσου που δημιουργήθηκε ή αλλοιώθηκε από το δράστη, ενώ απόπειρα θεωρείται η αλλοίωση ή υποβολή αποδεικτικού μέσου, χωρίς να έχει λάβει γνώση η αρμόδια αρχή περί αυτού. Για να έχουμε δηλαδή ολοκληρωμένο το συγκεκριμένο αδίκημα, θα πρέπει ο δράστης πέρα από τη δημιουργία ή την αλλοίωση του αποδεικτικού μέσου, να απευθυνθεί στην αρχή για να γνωστοποιήσει τις υποψίες σε βάρος του προσώπου, για το οποίο ο ίδιος έχει δημιουργήσει ένα ψευδές πειστήριο εγκλήματος. Ο νόμος για το συγκεκριμένο αδίκημα προβλέπει φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή, αλλά έχει δυνατότητα να επιβάλλει την παρεπόμενη ποινή της δημοσίευσης καταδικαστικής απόφασης, για την ψευδή καταμήνυση με έξοδα του καταδικασθέντος. Η απόφαση αυτή του δικαστηρίου δεν είναι αυτεπάγγελτη, αλλά χρειάζεται η αίτηση του παθόντος. Το αναφερθέν δικαίωμα παύει να υφίσταται, αν η δημοσίευση δεν πραγματοποιηθεί μέσα σε προθεσμία έξι μηνών, από την καταγραφή της τελεσίδικης καταδικαστικής αποφάσεως σε ειδικό βιβλίο.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, το αδίκημα της ψευδούς καταμηνύσεως είναι αρκετά σύνηθες στην καθημερινή δικαστηριακή πρακτική και ο νόμος στο άρθρο 229 Π.Κ., έχει προβλέψει με πληρότητα και σαφήνεια, κάθε δυνατή εκδοχή τελέσεως του προκειμένου ο δράστης του εγκλήματος, να τιμωρηθεί αναλογικά με τις ενέργειες που πραγματοποιεί. Αν και πλημμέλημα, το συγκεκριμένο αδίκημα θα πρέπει να πούμε ότι εμφανίζει μία επαυξημένη νομική πολυπλοκότητα, καθώς εμφανίζει αρκετούς τρόπους τελέσεως και έχει και το ειδικότερο χαρακτηριστικό, της δυνατότητας δημοσιεύσεως της καταδικαστικής αποφάσεως για ψευδή καταμήνυση, με έξοδα του καταδικασθέντος.