H υιοθεσία αποτελεί έναν παραδοσιακό θεσμό, ο οποίος έχει ενσωματωθεί στη νομοθεσία αρκετών χωρών. Στη χώρα μας η νομοθεσία, έχει θέσει τις αυστηρές προϋποθέσεις που αν πληρούνται, επιτρέπεται να πραγματοποιηθεί υιοθεσία ανήλικου τέκνου.
Δεν είναι λίγοι οι γονείς που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν αλλά δεν δύνανται, λόγω αναπαραγωγικών προβλημάτων ή επειδή βρίσκονται σε μία ηλικία, κατά την οποία η τεκνοποίηση είναι από ιδιαιτέρως δύσκολη έως ανέφικτη. Τη λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα την παρέχει ο θεσμός της υιοθεσίας. Η υιοθεσία αποτελεί τη νομική ενέργεια κατά την οποία, επέρχεται πλήρης αποκοπή του τέκνου από τη βιολογική του οικογένεια και πλήρης νομική ένταξη του στην οικογένεια των θετών του γονέων.
Οι κατηγορίες της Υιοθεσίας
Η υιοθεσία διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες, στην κρατική υιοθεσία κατά την οποία υιοθέτηση του τέκνου από ένα άτομο ή μία οικογένεια γίνεται από ένα Ίδρυμα, στην ιδιωτική νομοθεσία κατά την οποία ένα άτομο ή μία οικογένεια υιοθετεί το τέκνο κάποιου άλλου προσώπου, είτε συγγενικού, είτε γνωστού και στη διακρατική υιοθεσία κατά την οποία ένα άτομο ή μία οικογένεια υιοθετεί ένα παιδί, από το εξωτερικό. Λόγω της σημαντικότητας της συγκεκριμένης νομικής πράξεως, καθώς και εκ του γεγονότος πως αφορά ανήλικα τέκνα, τα οποία βρίσκονται σε μία ευαίσθητη ηλικία, ο νόμος θέτει αυστηρές προϋποθέσεις ως προς τα πρόσωπα που είναι κατάλληλα να πραγματοποιήσουν υιοθεσία ανήλικου τέκνου.
Συγκεκριμένα κατά το άρθρο 1543 Α.Κ., το άτομο που θα πραγματοποιήσει υιοθεσία θα πρέπει να έχει δικαιοπρακτική ικανότητα και να έχει συμπληρώσει το τριακοστό έτος της ηλικίας του και να είναι μικρότερο από 60 ετών. Στο άρθρο 1544 Α.Κ. ορίζεται πως, η ηλικιακή διαφορά του θετού γονέα από το ανήλικο τέκνο θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 18 έτη, αλλά όχι μεγαλύτερη από 50 έτη. Στο άρθρο 1550 Α.Κ. δηλώνεται, πώς θα πρέπει να παρέχεται αυτοπροσώπως συναίνεση τόσο του φυσικού γονέα ή του επιτρόπου στην περίπτωση που δεν υπάρχει φυσικός γονέας, αλλά και του μελλοντικού θετού γονέα.
Στο άρθρο 1551 Α.Κ. επισημαίνεται πως η συναίνεση των φυσικών γονέων, δεν επιτρέπεται να δίδεται πριν τη συμπλήρωση τριών μηνών από τη γέννηση του τέκνου και στο άρθρο 1585 Α.Κ. ορίζεται πως υπάρχει ως προϋπόθεση, η μη ύπαρξη αλλού θετού γονέα εκτός από την περίπτωση που πρόκειται για το σύζυγο του υποψηφίου θετού γονέα.
Οι αυστηρότατες προυποθέσεις
Παρατηρούμε πως ο νόμος έχει θέσει αυστηρότατες προϋποθέσεις, προκειμένου να διαφυλάξει το συμφέρον του ανηλίκου τέκνου, το οποίο αποτελεί προτεραιότητα του οικογενειακού δικαίου. Αναφορικά με τη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσει ο γονέας που θέλει να προβεί σε υιοθεσία ανηλίκου τέκνου, το πρώτο βήμα που θα πρέπει να πραγματοποιήσει είναι η υποβολή αίτησης, στο αρμόδιο μονομελές πρωτοδικείο στην περιφέρεια που έχει τη συνήθη διαμονή του ή και στην περιφέρεια κατοικίας του ανήλικου τέκνου, ώστε να εκδοθεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση κατά την ημέρα της δικασίμου.
Οι αιτούντες θα πρέπει να αποδείξουν την καταλληλότητά τους, για να γίνουν γονείς ανήλικου τέκνου. Το δικαστήριο για να κρίνει για το αν οι γονείς είναι κατάλληλοι να υιοθετήσουν το ανήλικο τέκνο, θα αποφασίσει βασιζόμενο σε παράγοντες όπως είναι η ψυχική, η σωματική υγεία τους, η οικονομική τους κατάσταση, η κοινωνική τους κατάσταση και το μορφωτικό επίπεδο τους. Στην απόφαση του δικαστηρίου, θα συνδράμει και η έκθεση, από την αρμόδια κοινωνική υπηρεσία που αφορά τους θετούς γονείς. Η δικαστική συμπαράσταση είναι επίσης και αδιαμφισβήτητα μια αναγκαία διαδικασία.
Τι προβλέπει το άρθρο 1057 του Αστικού Κώδικα
Όπως προβλέπεται στο άρθρο 1057 του Αστικού Κώδικα, ο κοινωνικός λειτουργός που εργάζεται στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία, θα προβεί σε μία σειρά συνεντεύξεων από υποψήφιους μελλοντικούς γονείς, εξετάζοντας τα απαραίτητα δικαιολογητικά που χρειάζονται να έχουν στην κατοχή τους, προκειμένου να υιοθετήσουν όπως ενδεικτικά είναι, εκκαθαριστικά σημειώματα, αντίγραφο ποινικού μητρώου, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, ιατρικά έγγραφα και άλλα χρήσιμα έγγραφα. Το πόρισμα του κοινωνικού λειτουργού που εργάζεται στην κοινωνική υπηρεσία, θα βασίζεται στο αν υπό τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, η υιοθεσία του ανήλικου τέκνου, πρόκειται να οδηγήσει στην ομαλή κοινωνική ένταξη του ανήλικου τέκνου, για όλο το χρονικό διάστημα μέχρι την ενηλικίωσή του. Μάλιστα, στο άρθρο 1555 Α.Κ. προβλέπεται πως, σε περίπτωση που το τέκνο είναι άνω των 12 ετών, λαμβάνεται υπόψιν η γνώμη του για το αν συναινεί στην υιοθεσία του από τον υποψήφιο γονέα του.
Μετά από την έκδοση της δικαστικής απόφασης και τη θετική έκβαση αυτής, ακολουθεί η διαδικασία της επίδοσης της στον εισαγγελέα, ώστε να τελεσιδικήσει η απόφαση. Έπειτα, οι θετοί γονείς προβαίνουν σε εγγραφή της δικαστικής αποφάσεως στο αρμόδιο ληξιαρχείο, όπου επέρχεται η διαγραφή των στοιχείων των βιολογικών γονέων του υιοθετημένου τέκνου και η εγγραφή των νέων γονέων του, κατόπιν της δικαστικής αποφάσεως. Μετά λοιπόν από την καταχώρηση στο ληξιαρχείο, επέρχεται πλήρως η αποκοπή του τέκνου από τη βιολογική του οικογένεια και η πλήρη ένταξη αυτού, στη θετή του οικογένεια. Οι θετοί γονείς αποκτούν αυτοδίκαια τη γονική μέριμνα και οι βιολογικοί γονείς δεν έχουν ούτε καν, δικαίωμα επικοινωνίας με το τέκνο.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, η υιοθεσία ανηλίκου τέκνου είναι μία διαδικασία με αυστηρές προϋποθέσεις, προκειμένου να διαφυλαχτούν τα συμφέροντα του ανήλικου τέκνου που πρόκειται να υιοθετηθεί. Μετά από την ολοκλήρωση της διαδικασίας, την έκδοση τελεσίδικης δικαστικής αποφάσεως και την εγγραφή της αποφάσεως στο ληξιαρχείο, επέρχεται η πλήρης ένταξη του ανήλικου τέκνου στη θετή του οικογένεια και η πλήρης αποκοπή αυτού, από τους βιολογικούς του γονείς.