Είναι σημαντικό να καταστεί σαφές πως το συναινετικό διαζύγιο παρέχει στο ζεύγος που επιθυμεί να λύσει το γάμο του μεγάλη ευελιξία ως προς τον τρόπο ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων που υφίστανται ανάμεσά τους. Στο ιδιωτικό συμφωνητικό λοιπόν που θα καταστεί συμβολαιογραφική πράξη υπάρχει η δυνατότητα ρύθμισης της περιουσίας των συζύγων.
Πως όμως ρυθμίζονται οι περιουσιακές σχέσεις τον συζύγων από τον αστικό κώδικα;
Αρχικά θα πρέπει να επισημαθεί πως ο Αστικός Κώδικας, δίνει προτεραιότητα στο σύστημα της περιουσιακής αυτοτέλειας. Συγκεκριμένα στο άρθρο 1397 Α.Κ αναφέρεται <<Με την επιφύλαξη των διατάξεων που ακολουθούν, ο γάμος δεν μεταβάλλει την περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων.>>.Ως εκ τούτου αποδίδεται στον αστικό μας κώδικα προτεραιότητα στη περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων. Και μετά το γάμο δηλαδή ότι αποκτηθεί στο όνομά του ενός συζύγου, ανήκει σε αυτόν. Είναι εντελώς εσφαλμένη η πεποίθηση που αρκετοί έχουν, πως ότι αποκτηθεί μετά τον γάμο ανήκει εξ’ ημισίας στον κάθε σύζυγο.
Πέρα όμως από το σύστημα της περιουσιακής αυτοτέλειας που αποτελεί το κυρίαρχο από τον αστικό κώδικα, παρέχεται η δυνατότητα στους συζύγους να επιλέξουν το σύστημα της κοινοκτημοσύνης, που στη πράξη σπανίως το επιλέγουν.Αναλυτικοτερα στο άρθρο 1403 Α.Κ. αναφέρεται: <<Οι σύζυγοι μπορούν, πριν από το γάμο ή κατά τη διάρκεια του, να επιλέγουν με σύμβαση, για τη ρύθμιση των συνεπειών του γάμου στην περιουσιακή τους κατάσταση, αντί για το σύστημα που προβλέπεται από τα άρθρα 1397 και 1400 έως 1402, σύστημα κοινωνίας κατά ίσα μέρη σε περιουσιακά τους στοιχεία χωρίς δικαίωμα διάθεσης, από τον καθένα τους, του ιδανικού του μεριδίου (σύστημα κοινοκτημοσύνης), τηρώντας τις διατάξεις των άρθρων που ακολουθούν.
Οι συμβάσεις της προηγούμενης παραγράφου καταρτίζονται με συμβολαιογραφικό έγγραφο και καταχωρίζονται στο ενιαίο ειδικό δημόσιο βιβλίο που τηρείται γι’ αυτό το σκοπό. Πριν από την καταχώριση δεν ισχύουν απέναντι στους τρίτους.>>
Ακόμη, στο άρθρο 1405 Α.Κ. αναφερεται:<<Αν στο συμβόλαιο δεν υπάρχει πρόβλεψη για την έκταση της κοινοκτημοσύνης, η κοινοκτημοσύνη περιλαμβάνει όσα περιουσιακά στοιχεία ο καθένας από τους συζύγους αποκτά από αιτία μη χαριστική κατά τη διάρκεια του γάμου, εκτός από τα εισοδήματα της περιουσίας την οποία είχε πριν από το γάμο. Δεν περιλαμβάνονται οπωσδήποτε στην κοινή περιουσία, ακόμη και αν αποκτήθηκαν από μη χαριστική αιτία : 1. τα περιουσιακά στοιχεία του καθενός από τους συζύγους που προορίζονται για αυστηρά προσωπική του χρήση ή για την άσκηση του επαγγέλματος του και τα παραρτήματά τους· 2. οι απαιτήσεις των άρθρων 464 και 465· 3. τα δικαιώματα σε προϊόντα της διάνοιας.Αν στο συμβόλαιο δεν υπάρχει διαφορετική πρόβλεψη για τη χρήση και κάρπωση, τη διοίκηση και τη διάθεση των κοινών πραγμάτων, εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις των άρθρων 785 έως 792, του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 793 και του άρθρου 794.>>.
Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου.
Στο άρθρο 1400 Α.Κ. αναφέρονται τα ακολουθα: <<Αν ο γάμος λυθεί ή ακυρωθεί και η περιουσία του ενός συζύγου έχει, αφότου τελέσθηκε ο γάμος, αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιονδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή. Τεκμαίρεται ότι η συμβολή αυτή ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός αν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή.Η προηγούμενη παράγραφος εφαρμόζεται αναλογικά και στην περίπτωση διάστασης των συζύγων που διάρκεσε περισσότερο από τρία χρόνια.Στην αύξηση της περιουσίας των συζύγων δεν υπολογίζεται ό,τι αυτοί απέκτησαν από δωρεά, κληρονομιά ή κληροδοσία ή με διάθεση των αποκτημάτων από αυτές τις αιτίες.>>.
Σημαντικό είναι να τονιστεί πως ο νόμος παρέχει το μαχητο τεκμήριο του 1/3, ως προς το ύψος της συμβολής στα αποκτήματα του γάμου. Ωστόσο μπορεί να αποδειχθεί μεγαλύτερη, μικρότερη, μηδενική ή και αρνητική συμβολή σε σχέση με το ποσοστό του 1/3 που παρέχει ο νόμος ως τεκμήριο, για να διευκολύνει τον υπολογισμό του ύψους της συμμετοχής του ενός συζύγου στα αποκτήματα του γάμου.
Επισημαίνεται στο παρόν σημείο πώς ό,τι απέκτησαν οι σύζυγοι από κληρονομιά, κληροδοσία, δωρεά ή με διάθεση των αποκτημάτων από αυτές αιτίες, δεν υπολογίζεται στην αύξηση της περιουσίας των συζύγων. Η συγκεκριμένη αξίωση έχει σύντομη παραγραφή, εντός 2 ετών από την αμετάκλητη λύση του γάμου. Μάλιστα στο συμφωνητικό του συναινετικού διαζυγίου ζητείται συχνά, η παραίτηση από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου, που αποτελεί μία ρήτρα η οποία χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και συμβουλή από δικηγόρο.
Συνοψίζοντας, οι σύζυγοι στα πλαίσια του συναινετικού διαζυγίου μπορούν να ρυθμίσουν τις περιουσιακές τους σχέσεις κατά το δοκούν. Άλλωστε ο αστικός κώδικας έχει προνοήσει και προστατεύει το ασθενέστερο μέρος.