Tο συγκεκριμένο ζήτημα έχει απασχολήσει όχι μόνο την ελληνική νομοθεσία και νομολογία, αλλά και την παγκόσμια. Oι ανήλικοι είναι άτομα, τα οποία δεν έχουν διαμορφώσει την προσωπικότητά τους, ούτε έχουν αναπτυχθεί σωματικώς πλήρως. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να εργάζονται σύμφωνα με τις αυστηρές προϋποθέσεις που έχει θέσει ο νόμος, ώστε να προστατεύσει το νεαρό της ηλικίας τους, από εργασίες ακατάλληλες για το σώμα και την ψυχολογία τους.
Τι αναφέρει η εργατική νομοθεσία
Ως ανήλικος ορίζεται, το άτομο το οποίο δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του. Σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία, οι ανήλικοι δεν πρέπει να απασχολούνται σε εργασίες βαριές ή ανθυγιεινές, ούτε σε επικίνδυνες εργασίες ή σε εργασίες που βλάπτουν την ψυχική τους υγεία και εμποδίζουν, την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας τους. Μάλιστα απαγορεύεται κάθε εργασία στους ανηλίκους που δεν έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας τους, εκτός από ειδικές εξαιρέσεις μετά από άδεια της επιθεώρησης εργασίας, που αφορούν απασχόληση των ανηλίκων σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις, διαφημιστικά προγράμματα, τηλεοπτικές εκπομπές, κινηματογραφικές λήψεις, καθώς και ως μοντέλα, εφόσον δεν βλάπτεται η ηθική, η σωματική και ψυχική τους υγεία.
Νόμος 1837/1989 για τους ανήλικους εργαζόμενους
Στο νομό 1837/1989 αναφέρεται πως οι ανήλικοι ηλικίας από 3 έως 6 ετών, μπορούν να εργαστούν μέχρι 2 ώρες την ημέρα, οι ανήλικοι ηλικίας από 6 έως 11 ετών μπορούν να εργαστούν μέχρι τρεις ώρες την ημέρα, οι ανήλικοι ηλικίας από 11 έως 13 ετών μπορούν να εργασθούν μέχρι τέσσερις ώρες την ημέρα, οι ανήλικοι ηλικίας από 13 έως 15 ετών μπορούν να εργαστούν μέχρι 5 ώρες την ημέρα, οι ανήλικοι ηλικίας 15 έως 16 ετών, καθώς και όσοι φοιτούν σε γυμνάσια, λύκεια καθώς και σε ιδιωτικές, δημόσιες, τεχνικές, επαγγελματικές σχολές, αναγνωρισμένες από το κράτος μπορεί να εργαστούν μέχρι έξι ώρες την ημέρα και μέχρι 30 ώρες την εβδομάδα.
Η ημερήσια απασχόληση των ανηλίκων που φοιτούν στα ανωτέρω ιδρύματα, αρχίζει δύο τουλάχιστον ώρες προ της ενάρξεως και αντίστοιχα μετά της λήξεως των μαθημάτων τους κι αν είναι ηλικίας 17-18 ετών, μπορούν να εργαστούν μέχρι 8 ώρες την ημέρα και 40 ώρες την εβδομάδα.
Ωστόσο επισημαίνεται, πως οι ανήλικοι που δεν έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους, δεν επιτρέπεται να απασχολούνται σε εργασίες ή δραστηριότητες οιασδήποτε μορφής, που από τη φύση τους και τις συνθήκες που εκτελούνται, μπορούν να βλάψουν την υγεία, την ασφάλεια ή να προσβάλλουν την ηθική τους. Με απόφαση του υπουργού εργασίας, προβλέπονται οι εργασίες, τα έργα και οι δραστηριότητες, στις οποίες απαγορεύεται να εργάζονται ανήλικοι, επειδή θεωρούνται πως είναι εργασίες, που δεν ταιριάζουν στην ηλικία τους, στην ψυχολογία τους και στο αδιαμόρφωτο της προσωπικότητάς τους. Κάθε υπερωριακή απασχόληση εφήβων απαγορεύεται, καθώς και κάθε νυχτερινή απασχόληση τους.
Η ημερησία 12ωρη ελάχιστη ανάπαυση είναι υποχρεωτική, καθώς και οι δύο μέρες ανάπαυση την εβδομάδα, από τις οποίες η μία είναι η Κυριακή. Μάλιστα, σε περίπτωση που ο ημερήσιος χρόνος εργασίας είναι μεγαλύτερος των 4,5 ωρών, θα πρέπει οι ανήλικοι να έχουν διάλειμμα 30 τουλάχιστον λεπτών. Αναφορικά με την αμοιβή των ανηλίκων εργαζομένων θα πρέπει να λεχθεί πως, οι ανήλικοι αμείβονται σύμφωνα με τον κατώτατο τουλάχιστον νομοθετημένο ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη, που προβλέπεται στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, ανάλογα με τις ώρες απασχόλησης τους.
Βιβλιάριο Εργασίας Ανηλίκου
Ωστόσο για να εργαστεί ένας ανήλικος 15-18 ετών, θα πρέπει πρώτα να εκδοθεί βιβλιάριο εργασίας ανηλίκου, το οποίο έχει χρονική διάρκεια ισχύος για περίπου ένα χρόνο. Για να εκδοθεί το συγκεκριμένο βιβλιάριο εργασίας χρειάζεται ιατρική πιστοποίηση, πως ο ανήλικος δε διατρέχει κίνδυνο για την υγεία του από την εργασία, που πρόκειται να παράσχει. Για να εκδοθεί το βιβλιάριο εργασίας, ο εργοδότης που πρόκειται να απασχολήσει ανήλικο εργαζόμενο υπογράφει υπεύθυνη δήλωση, του νόμου 1599 στην οποία θα πρέπει απαραιτήτως να αναγράφεται, η ειδικότητα απασχόλησης του ανηλίκου και να περιγράφονται αναλυτικά τα καθήκοντα, που πρόκειται να αναλάβει ο ανήλικος.
Επίσης, θα πρέπει ο εργοδότης να δεσμευτεί γραπτώς πως δεν θα απασχολεί τον ανήλικο σε βαριές, επικίνδυνες και ανθυγιεινές εργασίες. Εν συνεχεία, ο ανήλικος προβαίνει σε κατάθεση αίτησης, για την έκδοση βιβλιαρίου ανηλίκου εργαζόμενου, στο αρμόδιο Τμήμα Κοινωνικής επιθεώρησης, του ΣΕΠΕ, το οποίο μετά την ολοκλήρωση των ιατρικών εξετάσεων, εκδίδει το βιβλιάριο εργασίας ανηλίκου.
Παρατηρούμε πως ο νόμος, έχει λάβει ιδιαιτέρως αυστηρά μέτρα αναφορικά με την εργασία του ανηλίκου, καθώς πρόκειται για ένα άτομο με χαρακτήρα υπό διαμόρφωση και όχι πλήρως διαμορφωμένο, όπως ένα ενήλικο άτομο και συνεπώς στην ευαίσθητη ηλικία στην οποία βρίσκεται, έχει ανάγκη να ασχολείται με τα μαθήματά του και να εργάζεται, μόνο σε εργασίες που είναι κατάλληλες για την ηλικία του και δεν έχουν το στοιχείο της επικινδυνότητας για το σώμα, τη ψυχή και το χαρακτήρα του. Ο εργοδότης που απασχολεί ανήλικα άτομα, θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικός, να τους αναθέτει εργασίες κατάλληλες για την ηλικία τους, να μην πιέζει τους ανήλικους και να σέβεται τον ψυχισμό και το νεαρό της ηλικίας των εργαζομένων.
Συμπερασματικά
Σε κάθε περίπτωση, ο γονέας που έχει την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου που εργάζεται θα πρέπει να βρίσκεται σε επιφυλακή, προκειμένου να επιβεβαιώνει πως ο ανήλικος συνεχίζει ασχολείται με τις σχολικές του δραστηριότητες και πώς η εργασία την οποία έχει αναλάβει, δεν του δημιουργεί προβλήματα πάσης φύσεως, αλλά τουναντίον βοήθα τον ανήλικο, προκειμένου να ωριμάσει και να ενταχθεί καλύτερα στο κοινωνικό σύνολο, λαμβάνοντας από μικρή ηλικία πρωτοβουλίες και αποκτώντας πολύτιμη εργασιακή εμπειρία, που αναμφίβολα θα αποτελέσει εφόδιο για τη μετέπειτα ενήλικη ζωή του.