Άρνηση τέκνου για επικοινωνία. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τα ανήλικα τέκνα, δεν θέλουν για τους δικούς τους λόγους, να τηρήσουν την προβλεπόμενη εκ δικαστικής απόφασης ή συμβολαιογραφικής πράξεως επικοινωνία, με τον γονέα που δεν διαμένει μαζί τους και δεν έχει την επιμέλεια τους.
H διατήρηση της επικοινωνίας του γονέα με το ανήλικο τέκνο του
Μετά από το νόμο 4800/2021, στο άρθρο 1520 AK προβλέπεται η διατήρηση της επικοινωνίας του γονέα με το ανήλικο τέκνο του, ώστε αφενός να διατηρούνται τα αισθήματα στοργής και ο φυσικός δεσμός που ενυπάρχει ανάμεσά τους, αφετέρου να αναπτύσσεται η προσωπικότητά του τέκνου ομαλώς, με έμφαση στην ψυχική του ισορροπία, ώστε να καταστεί το τέκνο μία δομημένη προσωπικότητα, χρήσιμη για την κοινωνία. Το δικαστήριο επικυρώνοντας τις επιταγές του οικογενειακού δικαίου, οφείλει να ρυθμιστεί η επικοινωνία του γονέα με το ανήλικο τέκνο του, σύμφωνα με το βέλτιστο συμφέρον του τέκνου, συνεκτιμώντας μάλιστα τη γνώμη του τέκνου, ανάλογα με την ωριμότητα του.
Ο νομοθέτης έχει προνοήσει με το άρθρο 950 παράγραφος 2, κώδικα πολιτικής δικονομίας, πως σε περίπτωση που υπάρχει παρεμπόδιση του δικαιώματος της προσωπικής επικοινωνίας του γονέα με το τέκνο του, η απόφαση με την οποία ρυθμίζεται η επικοινωνία, μπορεί να προβλέπει χρηματική ποινή μέχρι 10.000 ευρώ και προσωπική κράτηση μέχρι ένα έτος, στον έτερο γονέα που εμποδίζει την επικοινωνία με το τέκνο του.
Σε περίπτωση μάλιστα που, έχει ρυθμιστεί η επικοινωνία από τα δικαστήρια και υπάρχει απόφαση για αυτή, για το γονέα που δεν έχει την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου, η παραβίαση της αποφάσεως του δικαιώματος επικοινωνίας, είτε με πλήρη παρεμπόδιση του γονέα να ασκήσει το δικαίωμα του όπως ορίζει η δικαστική απόφαση, είτε με απλή παρέκκλιση από τα οριζόμενα στη δικαστική απόφαση, έχει ποινικές συνέπειες για το γονέα που έχει την επιμέλεια του τέκνου, καθώς ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια του τέκνου, έχει αναφαίρετο δικαίωμα επικοινωνίας με αυτό.
Η Άρνηση τέκνου για επικοινωνία ώστε να περάσει τον δικαστηριακά οριζόμενο χρόνο
Ωστόσο, παρατηρείται αρκετές φορές το φαινόμενο το τέκνο να αρνείται να περάσει τον δικαστηριακά οριζόμενο χρόνο επικοινωνίας, παρά την ύπαρξη δικαστικής απόφασης επικοινωνίας ή ιδιωτικού συμφωνητικού προσαρτημένο σε πράξη λύσεως γάμου, που ρυθμίζει τα καθοριζόμενα διαστήματα επικοινωνίας, με το γονέα που δεν έχει την επιμέλεια του τέκνου. Το συγκεκριμένο ζήτημα είναι ιδιαιτέρως σημαντικό και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι, αποτελεί αντικείμενο των νομολογιακών παρεμβάσεων. Συγκεκριμένα, η θέση των ανώτατων δικαστηρίων της χώρας περί του θέματος αυτού είναι, πως όταν η επικοινωνία ματαιώνεται λόγω άρνησης του τέκνου να επικοινωνήσει με το γονέα του, δεν είναι αναγκαίο αυτό να οφείλεται σε επίδραση του έτερου γονέα, ούτε ο τελευταίος έχει υποχρέωση να άρει την άρνηση αυτή. Βέβαια, η καθημερινή πρακτική έχει δείξει, πως δεν είναι λίγες οι φορές που ο γονέας που έχει την επιμέλεια του τέκνου, έχει πείσει το τέκνο που το έχει για περισσότερες ώρες υπό τη σφαίρα επιρροής του, πως ο έτερος γονέας που δικαιούται επικοινωνία με αυτό, δεν είναι κατάλληλος.
Όμως, επί του θέματος η νομολογία έχει αποκρυσταλλωμένη άποψη και θεωρεί, πως το βουλητικό στοιχείο κάθε τέκνου, αναφορικά με την άρνηση επικοινωνίας με το γονέα που δεν έχει την επιμέλεια του, στις περιπτώσεις που αυτό εκδηλώνεται αδιαμφισβήτητα εντόνως, σαφώς και με ανεπηρέαστη κρίση, θα πρέπει και να γίνεται σεβαστό και αποδεκτό. Συνεπώς, με απλά λόγια αν το τέκνο δεν θέλει να επικοινωνεί με το γονέα που έχει δικαίωμα επικοινωνίας με αυτό, από δικαστική απόφαση ή ιδιωτικό συμφωνητικό, τότε η θέλησή του αυτή θα πρέπει να είναι αποδεκτή. Σκοπός του νομοθέτη αναμφίβολα είναι, να προστατεύσει το τέκνο από το να αναγκαστεί να υπομένει προβληματικές συμπεριφορές, από το γονέα που έχει δικαίωμα επικοινωνίας με αυτό, για να διαφυλάξει την ψυχική του υγεία και ηρεμία δικαίωμα.
Ο Πειθαναγκασμός δεν επιτρέπεται
Πειθαναγκασμός λοιπόν του τέκνου, να υπακούσει σε δικαστική απόφαση επικοινωνίας ή σε ιδιωτικό συμφωνητικό, που προβλέπει το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα που δεν έχει την επιμέλεια του δεν επιτρέπεται. Στις περιπτώσεις που το τέκνο αρνείται πεισματικά την επικοινωνία με τον έτερο γονέα, ο γονέας που έχει την επιμέλεια του, θα πρέπει να προβεί δικαστηριακά σε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, για τη μεταρρύθμιση ή αλλιώς ανάκληση της απόφασης που έχει προηγηθεί και επιδικάζει την επικοινωνία, επικαλούμενος το συμφέρον του τέκνου, την ισορροπία της ψυχοσυναισθηματικής του υγείας και την ουσιώδη μεταβολή των συνθηκών.
Στις περιπτώσεις μάλιστα, που το τέκνο έχει μια ηλικία ικανή να εκφράσει ώριμη κρίση, μπορεί αυτό να προσέλθει στο δικαστήριο και να μιλήσει σε ειδική ακρόαση με τον πρόεδρο, μετά από αίτημα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα του τέκνου. Ως εκ τούτων, για να υπάρχει παρεμπόδιση της επικοινωνίας, από τον γονέα που έχει την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου, θα πρέπει ο παρεμποδίζων γονέας, να ενεργεί με σκοπό να παρεμποδιστεί η επικοινωνία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, θα λέγαμε πως ο γονέας που έχει δικαίωμα επικοινωνίας με το τέκνο και δεν διαμένει με αυτό, θα μπορούσε να προβεί σε αγωγή για κακή άσκηση της γονικής μέριμνας, σε βάρος του γονέα που έχει την επιμέλεια του τέκνου.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, πάγια θέση της νομολογίας και της νομοθεσίας είναι πως το τέκνο, έχει τη δυνατότητα εφόσον ενεργεί αυτόβουλα και ανεπηρέαστα, να μη συμμορφώνεται στις επιταγές της δικαστικής απόφασης επικοινωνίας, με τον γονέα που δεν έχει την επιμέλεια του ή στο ιδιωτικό συμφωνητικό, που αναφέρει την καθοριζόμενη επικοινωνία στα πλαίσια συναινετικού διαζυγίου των γονέων του. Ο νομοθέτης έχει ως βασικό του μέλημα, την προστασία του ψυχικού κόσμου του ανήλικου τέκνου, από τυχόν παθογόνες συμπεριφορές του δικαιούχου επικοινωνίας γονέα.