Σύμφωνα με το άρθρο 1396 του Αστικού Κώδικα, η αποχώρηση ενός από τους συζύγους από το κοινό τους σπίτι αντιπροσωπεύει παράβαση της υποχρέωσης της συμβίωσης, και μπορεί να οδηγήσει σε διαζύγιο λόγω της ευθύνης του εγκαταλείποντος συζύγου.
Για να θεωρηθεί η αποχώρηση από το κοινό σπίτι ως έγκυρη εγκατάλειψη, πρέπει να ισχύουν τα ακόλουθα κριτήρια:
Ο σύζυγος που εγκαταλείπει το σπίτι πρέπει να έχει την πρόθεση να διακόψει οριστικά τη συμβίωση με τον άλλο σύζυγο.
Η αποχώρηση πρέπει να είναι πραγματική, δηλαδή ο σύζυγος πρέπει να έχει πραγματικά εγκαταλείψει το σπίτι και όχι απλά να έχει μετακινηθεί σε άλλη τοποθεσία για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Η αποχώρηση πρέπει να είναι παράνομη, δηλαδή να μην δικαιολογείται από λόγους ανωτέρας βίας ή από λόγους που οφείλονται στην ευθύνη του άλλου συζύγου.
Για να διαπιστωθεί η εγκατάλειψη του κοινού σπιτιού, πρέπει να κινηθεί αγωγή διαζυγίου στο δικαστήριο. Στην αγωγή αυτή, ο σύζυγος που εγκαταλείφθηκε πρέπει να αναφέρει τα πραγματικά γεγονότα που αποτελούν εγκατάλειψη, καθώς και τις συνέπειες που επιθυμεί από το δικαστήριο, δηλαδή την εκδοση τελεσίδικης απόφασης διαζυγίου λόγω ευθύνης του εγκαταλείποντος συζύγου.
Εάν ο σύζυγος που εγκαταλείφθηκε δεν επιθυμεί να προσφύγει στο δικαστήριο, μπορεί να καταγγείλει την αποχώρηση στο αρμόδιο δημαρχείο ή στην περιφερειακή αρχή. Αυτή η καταγγελία έχει αποδεικτική αξία, αλλά δεν αποτελεί τελεσίδικη απόφαση διαζυγίου.
Στην Ελλάδα, η απόκριση στην εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης είναι αυστηρή και μπορεί να έχει σοβαρές νομικές επιπτώσεις για τον εγκαταλείποντα σύζυγο. Κύριες συνέπειες:
Δικαίωμα στη διατροφή και επιμέλεια των ανηλίκων παιδιών: Ο σύζυγος που εγκαταλείφθηκε έχει το δικαίωμα να ζητήσει από το δικαστήριο την επιδίκαση διατροφής από τον εγκαταλείποντα σύζυγο. Επίσης, μπορεί να ζητήσει την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων τους.
Δικαίωμα απόρριψης του αιτήματος διατροφής: Ο σύζυγος που εγκαταλείφθηκε μπορεί να αντιδράσει και να ζητήσει από το δικαστήριο την απόρριψη του αιτήματος για διατροφή από τον εγκαταλείποντα σύζυγο, εάν θεωρεί ότι δεν υπάρχουν δικαιολογημένοι λόγοι.
Για να αποφύγει κάποιος τις αρνητικές συνέπειες της εγκατάλειψης της συζυγικής στέγης, πρέπει να λάβει υπόψη τα εξής:
Συζήτηση και προσπάθεια επίλυσης: Πριν αποφασίσει να εγκαταλείψει το σπίτι, ο σύζυγος θα πρέπει να προσπαθήσει να συζητήσει με τον άλλο σύζυγο και να προσπαθήσει να βρει κοινές λύσεις που να ικανοποιούν και τους δύο.
Ενημέρωση και προειδοποίηση: Εάν η εγκατάλειψη είναι αναπόφευκτη, ο σύζυγος πρέπει να ενημερώσει έγκαιρα τον άλλο σύζυγο και να του παράσχει ένα εύλογο χρονικό πλαίσιο για να προετοιμαστεί για την αλλαγή και την αντιμετώπισή της.
Νομική συμβουλή: Είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν ειδικό δικηγόρο για τα δικαιώματά σας και τις νομικές επιπτώσεις πριν λάβετε αποφάσεις σχετικά με την εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης.