Απόλυση Εγκύου. Eίναι γεγονός πως η γυναίκα, κατά χρονικό διάστημα της εγκυμοσύνης της, αλλά και κατά το διάστημα της γαλουχίας, είναι ιδιαιτέρως εκτεθειμένη στο εργασιακό περιβάλλον και η πιθανότητα μιας απόλυσης μπορεί να αποβεί για την ίδια καταστροφική.
Απαγόρευση απόλυσης εγκύου
Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 15 του νόμου 1483/1984, απαγορεύεται και είναι απολύτως άκυρη, η καταγγελία της σχέσης εργασίας εργαζόμενης από τον εργοδότη της, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, όσο και για χρονικό διάστημα 18 μηνών μετά τον τοκετό ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο, λόγω ασθένειας που οφείλεται στην κύηση ή τον τοκετό. Ως εκ τούτων συνάγεται ασφαλώς, πως στο εργατικό δίκαιο, υπάρχει αυξημένη προστασία της εργαζόμενης μητέρας και μάλιστα ανεξαρτήτως από το αν ο εργοδότης της γνωρίζει την εγκυμοσύνη της, ή όχι. Ακόμα και στην περίπτωση που δεν έχουμε μία έγκυρη σύμβαση εργασίας, αλλά μία άκυρη ο νόμος προστατεύει την έγκυο, η γαλουχούσα εργαζόμενη και επισημαίνει πως, απαγορεύεται η απόλυση και επί άκυρης σχέση εργασίας κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης εργαζόμενης, καθώς αναγνωρίζεται η απλή σχέση εργασίας, ανεξάρτητα από το κύρος της σύμβασης. Δεν είναι τυχαία η επιλογή του όρου σχέση εργασίας, αντί για σύμβαση εργασίας από τον νομοθέτη, αλλά γίνεται για να τονίσει τη διευρυμένη προστασία της εγκύου, ώστε να διασφαλιστεί η θέση εργασίας της, κατά διάρκεια της αποχής από την εργασία της, ακόμα και αν η εργασιακή σύμβαση που έχει υπογράψει, δεν έχει τα στοιχεία της εγκυρότητας.
Αν μάλιστα η έγκυος εργαζόταν με σύμβαση εργασίας άκυρη, έχει το δικαίωμα να αξιώσει αποζημίωση απόλυσης και αποδοχές υπερημερίας. Η εργασιακή σχέση παρότι άκυρη, θεωρείται ενεργή και ο εργοδότης επέρχεται σε καθεστώς υπερημερίας. Η προστασία της εγκύου από την εργασιακή νομοθεσία, υπάρχει ακόμα και στην περίπτωση που το έμβρυο γεννηθεί νεκρό η αποβιώσει, λίγο χρονικό διάστημα μετά τον τοκετό. Ωστόσο, όπως κάθε κανόνας έτσι και ο συγκεκριμένος έχει και την εξαίρεση του, η οποία δεν είναι άλλη από την ύπαρξη σπουδαίου λόγου για την απόλυση εγκύου. Συγκεκριμένα, ο νόμος παρέχει το δικαίωμα στον εργοδότη, να προβεί σε απόλυση εγκύου εάν υφίσταται σπουδαίος λόγος. Θα πρέπει να λεχθεί όμως, πως ο σπουδαίος λόγος είναι μία αόριστη νομική έννοια, η ερμηνεία και τα όρια της οποίας καθορίζονται σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περίπτωσης. Ως σπουδαίος λόγος ορίζεται, κάθε περιστατικό που αντικειμενικώς καθιστά τη συνέχιση της εργασιακής σχέσης από τον εργοδότη αδύνατη.
Μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις που αποτελούν σπουδαίοι λόγοι, που μπορούν να οδηγήσουν σε καταγγελία της σύμβασης εργασίας, ακόμα και αν αυτή αφορά έγκυο είναι, η ουσιώδης παράβαση των συμβατικών υποχρεώσεών της εργαζόμενης, που έχει ως αποτέλεσμα τη βλάβη του εργοδότη, ή τη διακοπή λειτουργίας της εργοδότριας επιχείρησης, η μη υπακοή στις οδηγίες του εργοδότη, οι ενέργειες της εργαζόμενης που ανάγονται στη σφαίρα του ποινικού δικαίου και άλλοι σπουδαίοι λόγοι. Τονίζεται όμως πως δεν θεωρείται σπουδαίος λόγος η μείωση της αποδόσεως της εργαζόμενης, που οφείλεται στο γεγονός της εγκυμοσύνης της. Σε περίπτωση που ο εργοδότης προβαίνει σε απόλυση εργαζόμενης η οποία είναι έγκυος, θα πρέπει εγγράφως να αιτιολογήσει την καταγγελία της σύμβασης εργασίας και να ενημερώσει την αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας. Κάτι ιδιαιτέρως σημαντικό που θα πρέπει να γνωρίζετε είναι, πως ο χρόνος καταγγελίας της συμβάσεως εργασίας θεωρείται, η προειδοποίηση της απόλυσης και όχι ίδια καταγγελία, κάτι που σημαίνει πως αν η προειδοποίηση της απόλυσης κοινοποιηθεί στην εργαζόμενη πριν από την έναρξη της εγκυμοσύνης της, αλλά η καταγγελία της σύμβασης πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, η απόλυση είναι νόμιμη αφού καθοριστικό σημείο είναι το χρονικό σημείο της προειδοποιήσεως. Αναφορικά με τα εκ του νόμου οριζόμενα για την έγκυο εργαζόμενη, που έχει συνάψει σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου, θα πρέπει να αναφερθεί πως αυτή απολαμβάνει αισθητά μικρότερη προστασία, σε σχέση με την εργαζόμενη με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου. Επί συμβάσεως εργασίας ορισμένου χρόνου, η προστασία της εγκύου εκτείνεται για το χρονικό διάστημα που διαρκεί η σύμβαση εργασία της και δεν παρατείνεται για το χρονικό διάστημα μετά τη λήξη της συμβάσεως.
Ποια είναι όμως τα δικαιώματα που έχει η έγκυος εργαζόμενη που απολύθηκε;
Tα δικαιώματα που έχει η εργαζόμενη που απολύθηκε, κατά το χρονικό διάστημα της εγκυμοσύνης της ή εντός 18 μηνών μετά τον τοκετό είναι, η άσκηση αγωγής λόγω άκυρης απόλυσης, με την οποία αξιώνει να ακυρωθεί η απόλυση, να επανατοποθετηθεί στη θέση εργασίας της και να λάβει τις αποδοχές υπερημερίας που της αναλογούν, αφού η εργασιακή σχέση θεωρείται πως είναι σε ισχύ, καθώς και η δυνατότητα που της παρέχεται να απευθυνθεί στην οικεία επιθεώρηση εργασίας. Τονίζεται όμως, πως η συγκεκριμένη αγωγή έχει τρίμηνη προθεσμία να ασκηθεί από το χρονικό σημείο της λύσης της εργασιακής σχέσεως, για αυτό η έγκυος που απολύθηκε, θα πρέπει να κινηθεί νομικά ταχύτατα. Συνοψίζοντας, η προστασία της μητρότητας πέρα από Συνταγματική επιταγή, αποτελεί προτεραιότητα του εργατικού δικαίου, το οποίο παρέχει εκτεταμένη προστασία στην έγκυο γυναίκα, τόσο για όλο το χρονικό διάστημα της εγκυμοσύνης της, αλλά και για 18 μήνες μετά τον τοκετό, ώστε να μπορέσει αυτή να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις της περιόδου της εγκυμοσύνης της, καθώς και για όλο το χρονικό διάστημα των επόμενων μηνών, κατά το οποίο το τέκνο θα εξαρτάται αποκλειστικά από την ίδια, εκ της μικρής ηλικίας του. Πέρα όμως, από την προστασία που παρέχεται από τη σύλληψη μέχρι και για χρονικό διάστημα μέχρι και 18 μήνες μετά τον τοκετό, το εργατικό δίκαιο έχει προνοήσει και παρέχει εξειδικευμένες άδειες στην έγκυο εργαζόμενη, για να μπορέσει να συνδυάσει τη μητρότητα και την εργασιακή της σχέση. Μόνο η ύπαρξη σπουδαίου λόγου, εγγράφως αιτιολογημένου και κοινοποιημένου στην οικία Επιθεώρηση Εργασίας, μπορεί να οδηγήσει στην απόλυση εγκύου. Όταν δηλαδή τα συμφέροντα του εργοδότη, εκ της συμπεριφοράς της εγκύου εργαζόμενης, θίγονται εντόνως και αντικειμενικώς.