Από το 2015 και μετά, με την έγκριση του Νόμου 4356/2015, οι εταίροι σε Σύμφωνο Συμβίωσης έχουν πλήρη ισότητα με τους γάμους όσον αφορά τα ασφαλιστικά δικαιώματα, τις παροχές, τις υποχρεώσεις και τους περιορισμούς.
Σε λεπτομέρειες:
Κοινωνική Ασφάλιση:
Επίδομα Γάμου: Οι εταίροι είναι επιλέξιμοι για το επίδομα γάμου, το οποίο ανέρχεται στο 10% του βασικού μισθού ή ημερομισθίου, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τις αντίστοιχες προϋποθέσεις (π.χ. ετήσιο εισόδημα).
Άδεια Γάμου: Κάθε εταίρος δικαιούται άδεια γάμου διάρκειας 5 ημερών.
Συμμετοχή σε Προγράμματα Απασχόλησης: Οι ίδιοι όροι ισχύουν για τους εταίρους όπως και για τα ζευγάρια που έχουν ενωθεί με γάμο.
Σύνταξη Χηρείας: Σε περίπτωση θανάτου ενός εταίρου, ο άλλος δικαιούται σύνταξη χηρείας, εφόσον πληρούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις (π.χ. διάρκεια συμβίωσης, ηλικία).
Ασφαλιστική Κάλυψη: Ο σύντροφος που δεν εργάζεται ή έχει χαμηλότερο εισόδημα μπορεί να ασφαλιστεί στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου.
Υγειονομική Περίθαλψη:
Δωρεάν Κάλυψη: Ο σύντροφος που δεν εργάζεται ή έχει χαμηλότερο εισόδημα μπορεί να ασφαλιστεί για υγειονομική περίθαλψη στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου.
Εξαιρέσεις: Σε ορισμένα Ταμεία (π.χ. ΟΑΕΕ) η ασφάλιση μπορεί να περιορίζεται μόνο στην κύρια σύνταξη και όχι στην υγειονομική περίθαλψη.
Η οδηγία του ΕΦΚΑ διακρίνει δύο ομάδες συνταξιούχων όσον αφορά τα επιδόματα που αφορούν τους συζύγους και τα παιδιά τους:
Συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν πριν από τις 13 Μαΐου 2016:
Επιδόματα: Συνεχίζουν να λαμβάνουν τα επιδόματα ως προσαύξηση της σύνταξής τους.
Υπολογισμός: Ο υπολογισμός γίνεται βάσει των διατάξεων που ίσχυαν πριν από τον Νόμο 4387/2016.
Συνταξιούχοι από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά:
Επιδόματα: Δεν λαμβάνουν τα επιδόματα ως προσαύξηση της σύνταξής τους.
Παροχές:
Επίδομα γάμου: Χορηγείται μία φορά μετά την υποβολή αίτησης.
Επίδομα τέκνων: Χορηγείται ως οικογενειακό επίδομα, το οποίο λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της σύνταξης.
Σημαντικές διαφορές:
Ποσό: Τα επιδόματα που χορηγούνται στους συνταξιούχους της δεύτερης ομάδας (μετά από 13/5/2016) είναι χαμηλότερα από αυτά που λάμβαναν από την πρώτη ομάδα.
Ασφάλιση συζύγου: Στην πρώτη ομάδα, ο/η σύζυγος μπορεί να ασφαλιστεί στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου. Στην δεύτερη ομάδα, η ασφάλιση του/της συζύγου γίνεται στο e-ΕΦΚΑ.
Λύση Συμφώνου Συμβίωσης: Τρόποι
Σύμφωνα με την οδηγία και τον Νόμο 4356/2015, η λύση του Συμφώνου Συμβίωσης μπορεί να επέλθει με τρεις τρόπους:
Συμφωνία:
Αμοιβαία συναίνεση: Τα μέλη του Συμφώνου Συμβίωσης μπορούν να λύσουν το Σύμφωνο με κοινή συμφωνία.
Διαδικασία: Η συμφωνία λύσης καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Επισημοποίηση: Το συμβολαιογραφικό έγγραφο κατατίθεται στο ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας των ενδιαφερομένων.
Μονομερής Δήλωση:
Δικαίωμα: Κάθε μέλος του Συμφώνου Συμβίωσης δύναται να λύσει το Σύμφωνο με μονομερή δήλωση.
Διαδικασία: Η μονομερής δήλωση λύσης γίνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Επίδοση: Το συμβολαιογραφικό έγγραφο παραδίδεται στο άλλο μέλος με δικαστικό επιμελητή.
Προθεσμία: Η λύση του Συμφώνου ισχύει μετά από τρεις (3) μήνες από την παράδοση της δήλωσης.
Δικαίως:
Γάμος: Το Σύμφωνο Συμβίωσης αναλύεται δικαίως σε περίπτωση που πραγματοποιηθεί γάμος ανάμεσα στα μέλη του.
Σημεία αναλύσεως:
Διακοπή της συμβίωσης: Οι συνδαιτυμόνες δεν υποχρεούνται να συνεχίσουν τη συνύπαρξη μετά τη διάλυση. Διακοπή οικονομικών δεσμών: Οι οικονομικές σχέσεις που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της συμβίωσης λήγουν.
Επίλυση οικονομικών διαφορών: Τα μέλη διευθετούν οποιεσδήποτε περιουσιακές διαφορές προκύπτουν από τη διάλυση. Σύμφωνα με το Σύμφωνο Συμβίωσης πριν τον Νόμο 4356/2015:
Τα σύμφωνα συμβίωσης που υπογράφηκαν πριν την ισχύ του Νόμου 4356/2015 (24/12/2015) εξακολουθούν να ρυθμίζονται από την προηγούμενη νομοθεσία.
Αυτό περιλαμβάνει:
Διαφορετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις: Τα ασφαλιστικά δικαιώματα και οι υποχρεώσεις καθορίζονται από τις προηγούμενες νομικές διατάξεις.
Εξαίρεση: Τα μέλη μπορούν να επιλέξουν να υπαχθούν στις διατάξεις του Νόμου 4356/2015.
Επιλογή υπαγωγής στον Νόμο 4356/2015:
Δήλωση: Η επιλογή γίνεται μέσω κοινής δήλωσης των μελών, που καταγράφεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Κατάθεση: Η δήλωση υποβάλλεται στο ληξιαρχείο της τοποθεσίας κατοικίας τους.
Αποτέλεσμα: Με την υπαγωγή, τα μέλη αποκτούν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από τον Νόμο 4356/2015.
Σημαντικό:
Προσοχή: Η υπαγωγή στον Νόμο 4356/2015 είναι οριστική και δεν μπορεί να ανακληθεί.
Συμβουλή: Συνιστάται η συμβουλή με δικηγόρο προκειμένου να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της υπαγωγής στον Νόμο 4356/2015, λαμβάνοντας υπόψη τις ατομικές συνθήκες κάθε ζευγαριού.