Revenge porn. Aναμφίβολα, η πρόοδος της τεχνολογίας έχει βελτιώσει σημαντικά το βιοτικό μας επίπεδο, παρέχοντας μας τεράστια πρόσβαση στη πληροφορία και μεγάλες δυνατότητες επικοινωνίας, που δεν υπήρχαν στο παρελθόν. Ωστόσο, κάθε εξέλιξη αποτελεί και μέθοδος εγκληματικής δράσης, από ανθρώπους με χαμηλό αξιακό κώδικα και κακές προθέσεις. Κάτι τέτοιο συμβαίνει στις περιπτώσεις του revenge porn ή όπως ονομάζεται στη γλώσσα μας, εκδικητικής πορνογραφίας. Δυστυχώς, τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό έχουν αυξηθεί τέτοια εγκληματικά φαινόμενα, ειδικότερα μετά από το έτος 2015.
Revenge porn – Ποιος είναι ο τρόπος εκτέλεσης
Η αύξηση του υπό ανάλυση εγκλήματος, οφείλεται στην εξέλιξη των κινητών τηλεφώνων, τα οποία είναι πια εφοδιασμένα με κάμερες υψηλής ανάλυσης, καθώς και λόγω της άνθισης ψηφιακών εφαρμογών όπως είναι το viber, το messenger, το whats’ up κ.α, οι οποίες διευκολύνουν την ανταλλαγή σεξουαλικού περιεχομένου, φωτογραφίας ή βίντεο. Ο δράστης που τελεί το αδίκημα της εκδικητικής πορνογραφίας, σκοπεύει στο να διαπομπεύσει δημόσια και να διασύρει το θύμα, που σε αρκετές περιπτώσις είναι και πρώην σύντροφός του.
Ο συνήθης τρόπος εκτέλεσης του revenge porn είναι μέσω της κοινοποίησης από το δράστη φωτογραφιών του θύματος στο διαδίκτυο, που απεικονίζουν στιγμές σεξουαλικής πράξης, γυμνά σώματα ή βίντεο που δείχνουν το θύμα σε σεξουαλικές περιπτύξεις, με το δράστη ή έτερο πρόσωπο. Είναι αρκετά σύνηθες, το συγκεκριμένο αδίκημα να πραγματοποιείται μετά από έναν άσχημο χωρισμό ενός ζεύγους για λόγους εκδίκησης, κάτι που φυσικά είναι απαράδεκτο.
Ο δράστης, κάνει χρήση εικόνων ή βίντεο που έχει στη κατοχή του και παρουσιάζουν τον σύντροφο του, σε σεξουαλικές σκηνές για να τον εκδικηθεί. Ο δράστης του revenge porn, είτε αποστέλλει σε τρίτους ιδιωτικές και ακατάλληλες σκηνές του συντρόφου του, είτε προβαίνει σε δημόσια κοινοποίηση στο διαδίκτυο ακατάλληλων σκηνών που τον απεικονίζουν, καταρρακώνοντας τη προσωπικότητα του σε αόριστο και απροσδιόριστο αριθμό ατόμων και καθιστώντας το θύμα ανίκανο να προστατεύσει τη προσωπικότητα του, τη τιμή και την υπόληψη του.
Οι αρνητικές ψυχολογικές συνέπειες στο θύμα είναι εκτεταμένες και πολυδιάστατες.Το θύμα νιώθει δημοσίως διαπομπευμένο, εξευτελισμένο, ανύμπορο, γελοιοποιημένο και βιώνει κοινωνική περιθωριοποίηση, καθώς έχει τη πεποίθηση πως μετά από το συμβάν,ουδείς θα το αντιμετωπίσει σοβαρά στον κοινωνικό και επαγγελματικό του βίο. Η ψυχολογική βία που δέχεται μάλιστα το θύμα, μεγαλώνει από το γεγονός πως ο δράστης ήταν οικείο σε αυτό πρόσωπο, κάνοντας το να αμφιβάλλει και να χάνει την εμπιστοσύνη του στους ανθρώπους γύρω του.
Ποια ήταν η προγενέστερη αντιμετώπιση από τα ελληνικά ποινικά δικαστήρια, στο αδίκημα του revenge porn;
Είναι άξιο αναφοράς πως, με τη προγενέστερη νομοθεσία η ελληνική ποινική νομοθεσία δεν είχε προβεί σε εξειδίκευση με τη θέσπιση ειδικού ποινικού άρθρου, για το αδίκημα της εκδικητικής πορνογραφίας. Η αντιμετώπιση του εγκλήματος γινόταν στα πλαίσια του νόμου περί παραβίασης προσωπικών δεδομένων, ο οποίος αναφέρει: <<όποιος επεξεργάζεται, μεταδίδει, ανακοινώνει ή καθιστά προσιτά προσωπικά δεδομένα σε μη δικαιούμενα πρόσωπα ή επιτρέπει σε αυτά να λάβουν γνώση αυτών τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 5 έτη και χρηματική ποινή και αν πρόκειται για ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, όπως η ερωτική και σεξουαλική ζωή κάποιου, με φυλάκιση από 1 ως 5 χρόνια και χρηματική ποινή>>.
Σε περίπτωση που ο δράστης σκόπευε να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελός ή να βλάψει τρίτον η πράξη αυτή ήταν κακούργημα με ποινή καθείρξεως από 5 μέχρι 10 έτη και χρηματική ποινή. Σε περίπτωση που η συγκεκριμένη πράξη τελέστηκε από αμέλεια, η ποινή που επιβαλλόταν ήταν φυλάκιση μέχρι 3 μήνες και χρηματική ποινή. Υπήρχε φυσικά, πέρα από τη ποινική αντιμετώπιση, η διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και της αγωγής για τη προστασία και την αποζημίωση αντίστοιχα του θύματος. Ωστόσο, ως ελέχθη δεν υπήρχε στο ειδικό μέρος του ποινικού δικαίου η εξειδικευμένη αντιμετώπιση αυτού του εγκληματικού φαινομένου, που πια έχει εξαπλωθεί στην εποχή μας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Πως αντιμετωπίζεται σήμερα το αδίκημα της εκδικητικής πορνογραφίας;
Πλέον, στο ειδικό μέρος του Ποινικού Δικαίου, υπάρχει το 346 ΠΚ το οποίο έχει λάβει τον τίτλο προσβολές γενετήσιας ζωής και αναφέρει <<Όποιος χωρίς δικαίωμα κοινολογεί σε τρίτο πρόσωπο ή αναρτά σε κοινή θέα, πραγματική, αλλοιωμένη ή σχεδιασμένη εικόνα ή κάθε είδους οπτικό ή οπτικοακουστικό υλικό, στο οποίο αποτυπώνεται μη δημόσια πράξη άλλου που αφορά στη γενετήσια ζωή του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών και χρηματική ποινή.
- Όποιος απειλεί άλλον ότι θα τελέσει τις πράξεις της παρ. 1 τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους. Αν ο υπαίτιος της πράξης του προηγούμενου εδαφίου εξαναγκάζει άλλον σε πράξη ή παράλειψη ή ανοχή για την οποία αυτός δεν έχει υποχρέωση, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο (2) ετών.
- Με κάθειρξη έως οκτώ (8) έτη και χρηματική ποινή τιμωρείται η πράξη της παρ. 1 αν τελείται:
- με ανάρτηση στο διαδίκτυο ή σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης με αόριστο αριθμό αποδεκτών,
- από ενήλικο και αφορά σε ανήλικο,
- σε βάρος νυν ή πρώην συζύγου ή συντρόφου του υπαιτίου ή σε βάρος προσώπου που
- συνοικεί με αυτόν ή έχει μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας ή βρίσκεται υπό την επιμέλεια
- την προστασία του ή δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του,
- με σκοπό να προσπορίσει ο υπαίτιος στον εαυτό του ή σε άλλον περιουσιακό όφελος.
3.Αν κάποια από τις πράξεις των προηγούμενων παραγράφων οδήγησε το θύμα σε απόπειρα αυτοκτονίας επιβάλλεται κάθειρξη και χρηματική ποινή. Αν η πράξη του προηγούμενου εδαφίου οδήγησε στο θάνατο επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα (10) ετών και χρηματική ποινή>>. Ο δικηγόρος ποινικολόγος Κωνσταντίνος Καμουζής θα αναλύσει κάθε λεπτομέρεια της υπόθεσης.
Πλέον, το αδίκημα της εκδικητικής πορνογραφίας έχει εξειδικευμένη νομοθετική αντιμετώπιση, γεγονός που δεικνύει και τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται από τον νομοθέτη. Η νέα νομοθετική πρόβλεψη, έχει ως σκοπό αφενός να προστατεύσει τα θύματα του αδικήματος, αφετέρου να λειτουργήσει αποτρεπτικά για τους μελλοντικούς δράστες. Πλέον το αδίκημα σε συνδυασμό με τα ασφαλιστικά μέτρα και την αγωγή, θα λέγαμε πως τυγχάνει σφαιρικής αντιμετώπισης.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, το revenge porn αποτελεί ένα είδος διαδικτυακού εκφοβισμού, με καταστροφικές συνέπειες στη ψυχοσύνθεση των θυμάτων, που τα καθιστά ανύμπορα να αντιδράσουν. Ωστόσο, πλέον ο ποινικός μας κώδικας έχει εστιάσει στο συγκεκριμένο αδίκημα και πια δημιουργήθηκε ξεχωριστό άρθρο στον ποινικό κώδικα για το αδίκημα, κάτι που δείχνει πως το δίκαιο είναι ένας ζωντανός οργανισμός, που προσαρμόζεται γρήγορα στα εγληματικά φαινόμενα.