Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, που συνάνθρωποί μας κατά την εργασία τους, παθαίνουν κάποιο εργατικό ατύχημα, είτε με μικρές, είτε με μεγάλες συνέπειες στην υγεία τους. Στις μέρες μας μάλιστα και λόγω της έντονης οικονομικής κρίσης, οι εργοδότες συνηθίζουν να αμελούν τις υποχρεώσεις τους και να μην λαμβάνουν τα μέτρα ασφαλείας που πρέπει και ως εκ τούτου, η συχνότητα των εργατικών ατυχημάτων έχει αυξηθεί. Τι ορίζεται όμως από τη νομοθεσία μας ως εργατικό ατύχημα;
Προστασία εργαζόμενου σε εργατικό ατύχημα – Άρθρο 1 του νόμου 551/1915
Tην απάντηση σε αυτό το ερώτημα, μας τη παρέχει το άρθρο 1 του νόμου 551/1915, το οποίο αναφέρει πως εργατικό ατύχημα είναι κάθε βίαιο συμβάν, που συμβαίνει στο μισθωτό, κατά την εκτέλεση της εργασίας του ή εξ αφορμής αυτής και επιφέρει το θάνατο του ή τον καθιστά ανίκανο προς εργασία, για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων ημερών. Θα πρέπει να επισημανθεί πως, για να χαρακτηριστεί ένα ατύχημα ως εργατικό, είναι νομικά αδιάφορο το πότε εκδηλώθηκαν οι δυσμενείς συνέπειες, στην υγεία του εργαζόμενου καθώς και αν ευθύνεται και ο ίδιος για το ατύχημα που του συνέβη ή όχι. Οι προϋποθέσεις ώστε ένα ατύχημα να θεωρηθεί εργατικό είναι οι ακόλουθες πέντε, οι οποίες θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά: 1) να πρόκειται για βίαιο συμβάν, 2) το συμβάν να έλαβε χώρα κατά την εκτέλεση εργασίας ή επ’ αφορμή αυτής, 3) να υφίσταται αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του γεγονότος που συνέβη και της εργασίας, 4) να μην οφείλεται σε πρόθεση του εργαζόμενου η πρόκληση του βίαιου συμβάντος, 5) η αδυναμία που προκλήθηκε στον εργαζόμενο εξαιτίας του συμβάντος, να υπερβαίνει τις τρεις ημέρες ειδάλλως θεωρείται ασθένεια. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις του εργοδότη σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, σύμφωνα με τον νόμο 551/1915;
Σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, ο εργοδότης έχει αντικειμενική ευθύνη, καθώς και τα προστηθέντα πρόσωπα αυτού, μαζί με τα οποία ευθύνεται αλληλεγγύως και εις ολόκληρον. Ανεξάρτητα με το αν τον βαρύνει υπαιτιότητα, ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να αποζημιώσει τον εργαζόμενο. Ο υπολογισμός του ύψους του ποσού της αποζημίωσης υπολογίζεται, σύμφωνα με την έκταση και τη διάρκεια της ανικανότητας που επήλθε στον εργαζόμενο. Σε περίπτωση που επήλθε θάνατος του εργαζόμενου κατά την εργασία του, είτε εργατικό ατύχημα η αποζημίωση ισούται με τους μισθούς πέντε ετών. Την αποζημίωση μάλιστα δικαιούνται οι συγγενείς του, δηλαδή η σύζυγος και τα παιδιά του. Υπό ειδικές προϋποθέσεις, αποζημίωση δικαιούνται οι γονείς του και τα αδέλφια του. Ποια είναι η ευθύνη κατά τη νομοθεσία του ΙΚΑ;
Ειδική ευθύνη το εργοδότη – Νομός 551/1915
H ειδική ευθύνη το εργοδότη που αναφέρεται στο νομό 551/1915 πλέον είναι αρκετά περιορισμένη, αφού ο συγκεκριμένος νόμος ισχύει χωρίς περιορισμούς, μόνο στις περιπτώσεις που ο ζημιωθείς από το εργατικό ατύχημα δεν ανήκει στην ασφάλιση του ΙΚΑ, αλλά διαφορετικού φορέα κοινωνικής ασφάλισης. Όταν όμως ο παθών εργαζόμενος, ανήκει στην ασφάλιση του ΙΚΑ, τότε εργοδότης κατά τη νομοθεσία του ΙΚΑ απαλλάσσεται από την ευθύνη για την αποκατάσταση περιουσιακής ζημίας του εργαζόμενου. Ο εργαζόμενος σε μία τέτοια περίπτωση δικαιούται μόνο τις παροχές που χορηγούνται από το ΙΚΑ, αν αποδειχθεί όμως ότι το ατύχημα οφείλεται σε δόλο του εργοδότη ή των προστηθέντων του, υφίσταται ευθύνη εργοδοτική, καθώς ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει στον παθόντα εργαζόμενο, τη διαφορά ανάμεσα στις παροχές του ΙΚΑ και του ποσού της αποζημίωσης, ενώ συγχρόνως υποχρεούται να καταβάλει στο ΙΚΑ, τη δαπάνη των παροχών.
Πέρα όμως από τα αναφερθέντα, υπάρχει η δυνατότητα αξίωσης χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης ή Ψυχικής οδύνης, σε περίπτωση θανάτου εργαζόμενου, Συγκεκριμένα, όλοι οι εργαζόμενοι ανεξαρτήτως από το αν είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ, εφόσον πάθουν εργατικό ατύχημα που οφείλεται σε δόλο ή αμέλεια του εργοδότη ή των προστηθέντων του ή αν υπάρχει παράβαση των διατάξεων υγιεινής και ασφάλειας, δικαιούνται χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, κατά το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα. Το ύψος αποζημίωσης βρίσκεται σε συνάρτηση, με το βαθμό της βλάβης και καθορίζεται από το δικαστήριο.
Οι αξιώσεις χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης, παραγράφονται 5 χρόνια μετά το ατύχημα. Επισημαίνεται πως ο εργοδότης, έχει υποχρέωση αναγγελίας του εργατικού ατυχήματος, στη πλησιέστερη αστυνομική αρχή με το ταχύτερο μέσο και χωρίς αναβολή. Επιπροσθέτως, υποχρέωση αναγγελίας υφίσταται, εντός 24 ωρών στην οικεία επιθεώρηση εργασίας, για τα ατυχήματα στις οικοδομές και στα τεχνικά έργα και εντός 48 ωρών για τα υπόλοιπα ατυχήματα. Η Αναγγελία του ατυχήματος στο ΙΚΑ, θα πρέπει να γίνει εντός πέντε ημερών, εφόσον πρόκειται για σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο του εργαζόμενου.
Ο εργοδότης μάλιστα υποχρεούται να τηρεί, χωρίς καμία μεταβολή, όλα τα στοιχεία που μπορούν να χρησιμεύσουν για να εξακριβωθούν τα αίτια του ατυχήματος, σύμφωνα με το άρθρο 43 παράγραφος 2 του Ν. 3850/2010 Ακόμη έχει την υποχρέωση, να τηρεί ειδικό βιβλίο ατυχημάτων όπου θα πρέπει να αναγράφονται τα αίτια, καθώς και η περιγραφή του ατυχήματος και να το έχει προς διάθεση των αρμοδίων αρχών. Ο δικηγόρος εργατολόγος Κωνσταντίνος Καμουζής θα εξετάσει κάθε πτυχή της υπόθεσης με διαφάνεια.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, η εργατική νομοθεσία παρέχει τη μέγιστη δυνατή προστασία του εργαζόμενου. Στις περιπτώσεις των εργατικών ατυχημάτων, καθώς και σε περίπτωση θανάτου αυτού, ο εργαζόμενος δύναται να αποζημιωθεί και σε περίπτωση θανάτου του, οι συγγενείς του δύναται να λάβουν την αποζημίωση για την ψυχική οδύνη που υπέστησαν, από το θάνατο του στενού συγγενικού τους προσώπου λόγω, του εργατικού δυστυχήματος.