Αν και τα κατοικίδιά αποτελούν μία ευχάριστη νότα στην καθημερινότητά μας, γεμίζοντας μας με συναισθήματα αγάπης και αφοσίωσης, θα πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι και συνειδητοποιημένοι πως σε περίπτωση ζημιάς σε τρίτον, ο ιδιοκτήτης του ζώου έχει υποχρέωση αποζημίωσης. Σύμφωνα με το άρθρο 924 ΑΚ, ο κάτοχος ζώου ευθύνεται για τη ζημία που προξενήθηκε από αυτό σε τρίτον. Σε περίπτωση όμως που αποδειχθεί, πως ο κάτοχος του ζώου δεν διέπραξε κάποιο πταίσμα, ως προς τη φύλαξη και την εποπτεία του ζώου, τότε ο ιδιοκτήτης του ζώου, δεν έχει καμία ευθύνη σε περίπτωση που η ζημιά έγινε από κατοικίδιο ζώο που χρησιμοποιείται για το επάγγελμα, τη φύλαξη της κατοικίας, η στη διατροφή του κατόχου του.
Τι αναφέρει το άρθρο 924 παράγραφος 1 ΑΚ
Αρχικά, το άρθρο 924 παράγραφος 1 ΑΚ, εισάγει τη λεγόμενη αντικειμενική ευθύνη του κατόχου του ζώου, για τη ζημία που προξενήθηκε από αυτό σε τρίτο, δηλαδή καθιστά υπεύθυνο τον κάτοχο του ζώου, επειδή είναι ιδιοκτήτης αυτού, ανεξάρτητα από την οποιαδήποτε υπαιτιότητά του. Η νομοθετική προσέγγιση του νομοθέτη, εστιάζει στο γεγονός, πως ο κάτοχος που δρέπει τα ωφελήματα της κατοχής ζώου, πρέπει να έχει και τις συνέπειες για κάθε κίνδυνο και ζημιά που προξενείται από το ζώο που κατέχει. Η συγκεκριμένη δηλαδή νομοθετική προσέγγιση βασίζεται στην αναλογία μεταξύ δικαιώματος και υποχρέωσης.
Ωστόσο, στο άρθρο 924 ΑΚ παράγραφος 2 ΑΚ, ο νομοθέτης εισάγει τη λεγόμενη νόθο αντικειμενική ευθύνη του κατόχου ζώου, η οποία βασίζεται στο εικαζόμενο, αλλά όχι βέβαιο πταίσμα του ιδιοκτήτη για τη φύλαξη και εποπτεία του κατοικίδιου ζώου, που έχει στην κατοχή του. Το γεγονός πως για τα κατοικίδια ζώα, (δηλαδή για τα ζώα που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για σκοπούς εργασίας, συντροφικότητας ή διατροφής), ο νομοθέτης έχει εισάγει τη λεγόμενη νόθο αντικειμενική ευθύνη του ιδιοκτήτη και παρέχει τη δυνατότητα σε αυτόν, να απαλλαγεί από την ευθύνη, αν επικαλεστεί και αν αποδείξει, πως δεν τον βαραίνει πταίσμα για τη φύλαξη και την εποπτεία του ζώου ιδιοκτησίας του. Εκ των άρθρων 297 298 300 330 και 914 AK προκύπτει πως, βασική και αναγκαία προϋπόθεση της ευθύνης για αποζημίωση από αδικοπραξία, είναι να υφίσταται υπαιτιότητα του υπόχρεου, η οποία ενυπάρχει και στις περιπτώσεις που θεμελιώνεται αμέλεια του κατόχου ζώου.
Δηλαδή όταν αυτός δεν καταβάλει την επιμέλεια που απαιτείται στις συναλλαγές, έχει παράνομη συμπεριφορά και είναι υπόχρεος σε αποζημίωση, έναντι του προσώπου που ζημιώθηκε, καθώς και να υφίσταται ενεργός αιτιώδης σύνδεσμος, μεταξύ της παράνομης συμπεριφοράς και του ζημιογόνου αποτελέσματος. Θα πρέπει δηλαδή για να υφίσταται αδικοπραξία στο πρόσωπο του ιδιοκτήτη ζώου, να υφίσταται υπαιτιότητα του για το ζημιογόνο αποτέλεσμα και να μπορούσε να το είχε αποτρέψει, αν φερόταν ως μέσος συνετός ιδιοκτήτης ζώου. Ως παράνομη συμπεριφορά του κατόχου ζώου είναι όχι μόνο η θετική πράξη, αλλά και η παράλειψη, εφόσον επί παραλείψεως είχε υποχρέωση ο κάτοχος ζώου να ενεργήσει, να προβεί δηλαδή σε πράξη είτε από το νόμο ή τη δικαιοπραξία, είτε από την καλή πίστη και την κρατούσα κοινωνική αντίληψη. Ο αναγκαίος όρος αιτιώδους συνάφειας υπάρχει, όταν η πράξη ή παράλειψη του κατόχου ζώου, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας ήταν ικανή και μπορούσε αντικειμενικά να προκαλέσει, κατά τη συνηθισμένη και κανονική πορεία των πραγμάτων, το επιζήμιο αποτέλεσμα. Θα πρέπει λοιπόν ο κάτοχος ζώου που προκάλεσε ζημιά σε τρίτον, προκειμένου να απαλλαγεί της ευθύνης του για αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, να αποδείξει πως δεν παραμέλησε την υποχρέωση που είχε, για φύλαξη και εποπτεία του ζώου του, καθώς και πως ανάμεσα στην υποχρέωση για εποπτεία και την πρόκληση ζημιάς, δεν υφίσταται ο απαιτούμενος εκ του νόμου αιτιώδης σύνδεσμος, καθώς η ζημιά θα επερχόταν, ακόμη και αν ο κάτοχος δεν είχε παραμελήσει την εποπτεία του ζώου.
Σημαντικός όρος που θα πρέπει να γνωρίζετε, προκειμένου να υπαχθείτε στη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 924 είναι ο ορισμός του νόμου για τα κατοικίδια ζώα. Κατοικίδια ζώα ορίζονται τα ζώα που ζουν, αναπτύσσονται τρέφονται, αναπαράγονται υπό τη στέγη του ανθρώπου και με τις φροντίδες αυτού και είναι προορισμένα να χρησιμοποιούνται για το επάγγελμα, τη φύλαξη οικίας ή τη διατροφή του κατόχου τους. Οι αγαπημένοι σε όλους μας σκύλοι, ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, αν και τα κατοικίδια ζώα ομορφαίνουν τη ζωή μας, θα πρέπει να είμαστε ιδιαιτέρως προσεκτικοί να τα έχουμε υπό τον έλεγχο μας, ώστε να μην προξενήσουν ζημιά σε κάποιον τρίτον. Το άρθρο 924 ΑΚ, προβλέπει τόσο την αντικειμενική ευθύνη του κατόχου ζώου στην πρώτη παράγραφο του, όσο και τη νόθο αντικειμενική ευθύνη του κατόχου κατοικιδίου ζώου, στην δεύτερη παράγραφο του. Θα πρέπει να επισημανθεί πως, ο κάτοχος ζώου σε περίπτωση που αποδείξει πως δεν τον βαρύνει κανένα πταίσμα για τη φύλαξη και εποπτεία του ζώου του, έχει τη δυνατότητα να απαλλαγεί από την ευθύνη για αποζημίωση για τη ζημία που προήλθε εκ του κατοικίδιου του. Η υπευθυνότητα που θα πρέπει να επιδεικνύει ο κάτοχος ζώου είναι αναγκαία, για να αποτραπεί η ευθύνη του να αποζημιώσει τρίτους, αλλά και πέρα από το νομικό σκέλος να μην προκαλέσει στον συνάνθρωπό του εξ’ αμελείας του κάποια βλάβη, γεγονός ιδιαιτέρως δυσάρεστο.