Η έννοια της συνεπιμέλειας. Ο νόμος 4800/2021, αποτέλεσε θα λέγαμε ένα νομοθέτημα με ουσιαστικές και καίριες παρεμβάσεις στο οικογενειακό δίκαιο και ειδικότερα στις σχέσεις γονέων και τέκνων, φέρνοντας στο προσκήνιο την έννοια της συνεπιμελειας ή κατά το νομικόν ορθότερον, από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας, μετά το διαζύγιο ή την ακύρωση του γάμου ή τη διακοπή της συμβίωσης των συζύγων ή των μερών του συμφώνου συμβίωσης. Ας δούμε λοιπόν, τι προβλέπει το άρθρο 1513ακ μετά από την επικαιροποίηση που έλαβε, με το νόμο 4800/2021.
Έννοια της συνεπιμέλειας – Άρθρο 1513 Α.Κ
Στο άρθρο 1513 Α.Κ, αναφέρεται πως στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου η λύσης ή ακύρωσης συμφώνου συμβίωσης ή διακοπής της συμβίωσης των συζύγων ή των μερών του συμφώνου συμβίωσης και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, εξακολουθούν να ασκούν από κοινού και εξίσου τη γονική μέριμνα. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο, επιχειρεί τις προβλεπόμενες στο πρώτο εδάφιο του άρθρου 1516 Α.Κ., κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσης του άλλου γονέα. Παρατηρούμε λοιπόν πως, η νέα επικαιροποιημένη διάταξη του άρθρου 1513 Α.Κ., κάνει λόγο για από κοινού και εξίσου άσκηση της γονικής μέριμνας, μετά από το χρονικό σημείο που επήλθε η ρήξη στις σχέσεις των γονέων, εγκαθιδρύοντας τη συναπόφαση των γονέων, σε όλα τα θέματα που σχετίζονται με το τέκνο, εκτός από τα ζητήματα που έχουν επείγοντα και τρέχοντα χαρακτήρα, τα οποία δύναται να επιχειρεί και μόνος του ο γονέας με τον οποίο μένει μαζί το τέκνο.
Ως εκ τούτου βάσει της νομοθεσίας, θα πρέπει οι γονείς να συνεχίζουν και μετά τη διάσπαση της σχέσεως τους, να αποφασίζουν από κοινού για όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με την επιμέλεια, την εκπροσώπηση του τέκνου και τη διοίκηση της περιουσίας του, εκτός από τα ζητήματα που αφορούν τις συνήθεις πράξεις επιμέλειας τέκνου, όπως είναι για παράδειγμα ποιο θα είναι το ωράριο μελέτης του τέκνου, τι ρούχα θα φορέσει, τι θα φάει, τις πράξεις τρέχουσας διαχείρισης της περιουσίας του όπως είναι για παράδειγμα, η επιδιόρθωση αντικειμένου του τέκνου, η είσπραξη ενοικίου από ακίνητο που ανήκει στο τέκνο και οι επείγουσες πράξεις, όπως είναι τα ζητήματα που αφορούν την υγεία του παιδιού, καθώς και οι πράξεις που έχουν τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος, όπως είναι για παράδειγμα να υποβληθεί μήνυση σε περίπτωση που κάποιος έβλαψε το παιδί.
Οι συνήθεις πράξεις επιμέλειας, οι πράξεις τρέχουσας διαχείρισης της περιουσίας του τέκνου και οι επείγουσες πράξεις, μπορούν να πραγματοποιηθούν και μόνο από το γονέα, με τον οποίο διαμένει το τέκνο, εφόσον φυσικά αυτός ενημερώσει προηγουμένως τον άλλο γονέα. Για οποιαδήποτε απόφαση, δεν ανήκει στις αναφερθείσες τρεις κατηγορίες, απαιτείται η απόφαση και των δύο γονέων. Ωστόσο, για σοβαρά ζητήματα που σχετίζονται με το τέκνο, οι αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται και από τους δύο γονείς, ακόμη κι αν η επιμέλεια του τέκνου έχει ανατεθεί στον ένα γονέα, δυνάμει μεταξύ τους συμφωνία ή δικαστικής αποφάσεως.
Μερικά παραδείγματα, τέτοιων σοβαρών ενεργειών και αποφάσεων είναι, το θρήσκευμα του τέκνου, η ονοματοδοσία του τέκνου, τα ζητήματα της υγείας του τέκνου σε περίπτωση φυσικά που δεν είναι επείγοντα, τα ζητήματα εκπαίδευσης τέκνου και λοιπά ζητήματα. Αναφορικά με τον τόπο διαμονής του τέκνου, στο άρθρο 1519 παράγραφος 2α και μετά από το νόμο 4800/2021, αναφέρεται πως για τη μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου, που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο διαμένει το τέκνο, απαιτείται η προηγούμενη έγγραφη συμφωνία των γονέων ή η προηγούμενη δικαστική απόφαση, που εκδίδεται μετά από αίτηση ενός από τους γονείς. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μετρό, στις περιπτώσεις δηλαδή που ισχύει ο κανόνας της από κοινού άσκησης της γονικής μέριμνας των τέκνων και οι δύο γονείς διαφωνούν σε κάποιο ζήτημα, που απαιτεί στην απόφασή τους, κατά το άρθρο 1.512 Α.Κ., προβλέπεται ότι για το ζήτημα αυτό αποφασίζει το δικαστήριο, κατόπιν προσφυγής σε αυτό του ενός από τους δύο γονείς. Θα πρέπει βέβαια, πριν από την προσφυγή στο δικαστήριο οι γονείς να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια, για να βρεθεί μία λύση κοινώς και αμοιβαίως αποδεκτή, καθώς η νομοθεσία έτσι επιτάσσει.
Ο νόμος μάλιστα τονίζει πως, σε περίπτωση που κάποιος γονιός διαφωνεί συστηματικά, χωρίς κάποιο ουσιώδη λόγο, η συμπεριφορά του αυτή μπορεί να θεωρηθεί καταχρηστική άσκηση γονικής μέριμνας και μπορεί να οδηγήσει στην ανάθεση της αποκλειστικής άσκησης γονικής μέριμνας, στον άλλο γονέα από το δικαστήριο. Ο νέος νόμος παρέχει μάλιστα περισσότερες δυνατότητες, όπως είναι η ρύθμιση της επιμέλειας και της επικοινωνίας, με ποσοτικοποίηση στο ένα τρίτο του χρόνου, δυνατότητα εναλλασσόμενης κατοικίας, την αναγκαστική συναπόφαση για μία σειρά από ζητήματα και δυνατότητα συχνών προσφύγων στην δικαιοσύνη ή στο θεσμό της διαμεσολάβησης, σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ των γονέων.
Συμπερασματικά
Θα πρέπει να επισημανθεί πως, παρόλο που η συνεπιμέλεια αποτελεί μία σύγχρονη νομοθετική προσέγγιση, θα χρειαστεί ακόμη αρκετό χρονικό διάστημα, μέχρι να μπορέσουμε να έχουμε ικανή περιπτωσιολογία, ώστε να γνωρίζουμε την αποτελεσματικότητα της στην πράξη ή όχι. Σίγουρα στις περιπτώσεις που οι γονείς διατηρούν καλές σχέσεις ανάμεσα τους, η συνεπιμέλεια είναι μία γόνιμη επιλογή για την ψυχολογία του τέκνου, το οποίο αναμφίβολα θέλει και τους δύο γονείς του, στο πλευρό του. Ωστόσο, σε περίπτωση που οι γονείς του τέκνου δεν έχουν καλές σχέσεις μεταξύ τους, τα αποτελέσματα της συνεπιμελειας είναι κατά την άποψη του γράφοντος αμφίβολα, καθώς οι εντάσεις ανάμεσα στους γονείς συνεχίζονται και για τα ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητά του τέκνου, κάνοντας πολλές φορές τη λήψη αποφάσεων, πεδίο εντάσεων και συγκρούσεων. Τέλος, θα πρέπει να έχουμε όλοι υπόψιν μας, πως το οικογενειακό δίκαιο αποτελεί ένα δίκαιο με επίκεντρο το τέκνο και οποιαδήποτε νέα ρύθμιση λαμβάνεται, μετά από εγνωσμένου κύρους μελέτες της παγκόσμιας ψυχολογίας και παιδοψυχολογίας