Για να έχει μια ηπιότερη ποινή ο κατηγορούμενος, θα πρέπει όχι μόνο να επικαλεστεί δια του συνηγόρου του αλλά και να αποδείξει, πως συντρέχει στο πρόσωπό του ένα τουλάχιστον από τα ελαφρυντικά που προβλέπει ο ποινικός κώδικας και είναι τα ακόλουθα:
α)πως μέχρι τη στιγμή που έγινε το έγκλημα είχε ζήσει έντιμη ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και γενικά κοινωνική ζωή. Το γνωστό λοιπόν ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου, χρειάζεται για να γίνει δεκτό θετικές ενέργειες όπως για παράδειγμα δωρεά στην ενορία για τους απόρους ή έντονη εθελοντική δράση σε άτομα που χρήζουν βοήθειας και δεν αρκεί απλά η επίδειξη, ενός λευκού ποινικού μητρώου. Πρέπει δηλαδή για να γίνει δεκτό να φανεί πως το έγκλημα που διέπραξε είναι ένα στιγμιαίο λάθος του σε σχέση με τη καθόλα άψογη μέχρι το συμβάν συμπεριφορά του.
β)ότι στη πράξη του ωθήθηκε από μη ταπεινά αίτια (πχ όχι από πλεονεξία) ή έπραξε το έγκλημα λόγο υπερβολικής φτώχειας ή υπό το κράτος απειλής ή επιβολής προσώπου, με το οποίο βρίσκεται σε σχέση εξάρτησης ή υποτέλειας. Παραδείγματα: κάποιος που έκλεψε για να εξασφαλίσει το γάλα των παιδιών του, κάποιος που βρίσκει εργασία με πλαστά χαρτιά επειδή ήταν χρόνια άνεργος και είχε απελπιστεί που δε μπορούσε να ζήσει την οικογένειά του, κάποιος του οποίου η επιταγή σφραγίστηκε καθώς δε προέβη σε πληρωμή της επειδή αρρώστησε βαριά ο πατέρας του και έδωσε τα χρήματα σε φαρμακευτικές αγωγές και γιατρούς, κάποιος που παρανομεί υπό την καθοδήγηση του αφεντικού του που τον απειλεί πως αν δε συνεχίσει τις παράνομες ενέργειες θα χάσει τη δουλειά του που αποτελεί και το μόνο του έσοδο προς διαβίωση. Βέβαια όλες αυτές οι περιπτώσεις θα κριθούν δικαστηριακά αν όντως δικαιολογούν μια μικρότερη ποινή για τον κατηγορούμενο, εξετάζοντας σφαιρικά τις περιστάσεις του εγκλήματος και τη προσωπικότητα του δράστη.
γ)ότι στη πράξη του ωθήθηκε από ανάρμοστη συμπεριφορά του παθόντος ή παρασύρθηκε από οργή και θλίψη εξαιτίας άδικης εναντίον του πράξης. Για παράδειγμα, κάποιος χτυπάει τον πορτιέρη ενός νυχτερινού κέντρου διασκεδάσεως επειδή τον αποκάλεσε ρακένδυτο χωριάτη μπροστά στους οικείους του, κάποιος γρονθοκοπεί και τραυματίζει στο πρόσωπο αυτόν που έβρισε με χυδαίες λέξεις τη γυναίκα του ή χτυπάει κάποιον επειδή τον έβλεπε να βασανίζει τον σκύλο του στον δρόμο.
δ)ότι επέδειξε έμπρακτη μετάνοια και επιδίωξε να άρει ή να μειώσει τις συνέπειες της πράξης του. Για άλλη μια φορά ο νόμος δεν αρκείται σε προφορικές φράσεις συγγνώμης, αλλά απαιτούνται θετικές ενέργειες που δείχνουν μεταμέλεια όπως η υλική αποζημίωση του θύματος, η επίσκεψη στο νοσοκομείο που θεραπεύεται το θύμα , η υπόδειξη στην αστυνομία για το που βρίσκονται τα κλοπιμαία, η αποκάλυψη συνεργών κ.τ.τ
ε)ότι συμπεριφέρθηκε καλά, για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά τη πράξη του. Εδώ τα δικαστήρια ενδιαφέρονται για την κόσμια συμπεριφορά του καταδικασθέντα, όχι ενόσω βρίσκεται σε περιορισμό σε κάποιο κατάστημα κράτησης αλλά στον εν ελευθερία βίο του στη κοινωνία και αυτό γιατί έτσι διακρίνεται ασφαλέστερα το ποιόν του χαρακτήρα του καθώς όταν βρίσκεται στη φυλακή, δε μπορεί να μη συμμορφωθεί με τους κανόνες.
στ)Τέλος, το ελαφρυντικό της νεαρής ενηλικότητας ή αλλιώς της μετεφηβικής ηλικίας το οποίο απολαμβάνει ο δράστης που έχει μεν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο, όχι όμως και το εικοστό πρώτο έτος της ηλικίας του. Αυτό δίδεται κατά περιπτώσεις και η δικαιολογητική του βάση είναι πως μέχρι τα 21 του χρόνια ο άνθρωπος δεν έχει δομήσει μια στέρεη προσωπικότητα ούτε μια δομημένη κρίση και μπορεί να παρασυρθεί λόγο της απειρίας του στην ενήλικη ζωή που αναμφίβολα ελλοχεύει περισσότερους κινδύνους.