Η δωροληψία υπαλλήλου δυστυχώς αποτελεί ένα αδίκημα αρκετά συνηθισμένο στη χώρα μας, ακόμα και σήμερα. Το συγκεκριμένο αδίκημα, προβλέπεται και τιμωρείται από τον ποινικό μας κώδικα. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 235 του Ποινικού μας Κώδικα μετά από τον Νόμο 4619/2019 – Δωροληψία υπαλλήλου, αναφέρεται:
<<1. Υπάλληλος ο οποίος ζητεί ή λαμβάνει, άμεσα ή μέσω τρίτου, για τον εαυτό του ή για άλλον, οποιασδήποτε φύσης αθέμιτο ωφέλημα, ή αποδέχεται την υπόσχεση παροχής τέτοιου ωφελήματος, για ενέργεια ή παράλειψή του σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων του, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη, τιμωρείται με φυλάκιση και χρηματική ποινή. Αν ο υπαίτιος τελεί την πράξη του προηγούμενου εδαφίου κατ’ επάγγελμα τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών και χρηματική ποινή.
- Αν η ως άνω ενέργεια ή παράλειψη του υπαιτίου αντίκειται στα καθήκοντα του, τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή. Αν ο υπαίτιος τελεί την πράξη του προηγούμενου εδαφίου κατ’ επάγγελμα τιμωρείται με κάθειρξη και χρηματική ποινή έως χίλιες (1.000) ημερήσιες μονάδες.
- Υπάλληλος ο οποίος ζητεί ή λαμβάνει, για τον εαυτό του ή για άλλον, αθέμιτη παροχή περιουσιακής φύσης, επωφελούμενος από την ιδιότητά του, τιμωρείται με φυλάκιση, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη ποινική διάταξη.
- Προϊστάμενοι υπηρεσιών ή επιθεωρητές ή πρόσωπα που έχουν την εξουσία λήψης αποφάσεων ή ελέγχου σε υπηρεσίες του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου τιμωρούνται με φυλάκιση έως τρία (3) έτη ή χρηματική ποινή, εφόσον η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη ποινική διάταξη, αν με παράβαση συγκεκριμένου υπηρεσιακού καθήκοντος δεν απέτρεψαν από αμέλεια πρόσωπο που τελεί υπό τις εντολές τους ή υπόκειται στον έλεγχό τους από την τέλεση πράξης των προηγούμενων παραγράφων.
- Οι παρ. 1 και 2 εφαρμόζονται και όταν οι πράξεις τελούνται από λειτουργούς ή άλλους υπαλλήλους που απασχολούνται με οποιαδήποτε συμβατική σχέση σε: α) όργανο ή οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, β) κάθε δημόσιο διεθνή ή υπερεθνικό οργανισμό ή φορέα στον οποίο η Ελλάδα είναι μέλος, καθώς και από κάθε πρόσωπο, αποσπασμένο ή όχι, που εκτελεί καθήκοντα τα οποία αντιστοιχούν σε αυτά που εκτελούν οι λειτουργοί ή άλλοι υπάλληλοι, ακόμα κι αν οι πράξεις των περ. α΄ και β΄ δεν είναι αξιόποινες κατά τους νόμους της χώρας όπου τελέστηκαν. Οι παρ. 1 και 2 εφαρμόζονται και όταν οι πράξεις τελούνται από υπάλληλο ξένης χώρας.>>.
Ποιο έννομο αγαθό είναι αυτό που προστατεύεται, από το άρθρο 239 Π.Κ.;
Το έννομο αγαθό που προστατεύεται εκ του άρθρου 239 Π.Κ., δεν είναι άλλο από τη καθαρότητα των υπηρεσιακών καθηκόντων, ώστε αφενός οι υπάλληλοι να είναι εναρμονισμένοι στην αδέκαστη άσκηση της υπηρεσίας που τελούν, αφετέρου οι πολίτες να έχουν εμπιστοσύνη στις υπηρεσίες.
Ποια είναι τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος;
Στην αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος της δωροληψίας υπαλλήλου ανήκουν, ο δράστης του εγκλήματος, το αντικείμενο του εγκλήματος και η πράξη της προσβολής του εννόμου αγαθού.
Ποιος μπορεί να είναι ο δράστης του εγκλήματος;
Επειδή πρόκειται για (γνήσιο) ιδιαίτερο αδίκημα, δράστης του εγκλήματος μπορεί να είναι μόνο όποιος φέρει την ιδιότητα του υπαλλήλου.
Ποιος είναι το αντικείμενο, ήτοι ο αποδέκτης του εγκλήματος της δωροληψίας υπαλλήλου;
O αποδέκτης του εγκλήματος, δεν είναι άλλος από τη συγκεκριμένη υπηρεσία της οποίας το κύρος αμαυρώνει, ο υπάλληλος που πραγματοποιεί τέτοιες παράνομες συμπεριφορές.
Με ποιες μορφές εμφανίζεται, η πράξη της προσβολής του έννομου αγαθού;
Η πράξη προσβολής του εννόμου αγαθού εμφανίζεται με τις ακόλουθες μορφές:
Α) Με την απαίτηση από τον υπάλληλο, άμεσα ή με τη μεσολάβηση τρίτου, για τον εαυτό ή για άλλον, αθέμιτου ωφελήματος οποιασδήποτε φύσης για ενέργεια ή παράλειψη του, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη, σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων του
Β) Με λήψη από τον υπάλληλο, άμεσα ή με τη μεσολάβηση τρίτου, για τον εαυτό του ή για άλλον αθέμιτου ωφελήματος οποιασδήποτε φύσης για ενέργεια ή παράλειψή του σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων του, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη.
Γ) Με την αποδοχή της υπόσχεσης καταβολής των σχετικών αθέμιτων ωφελημάτων
Δ) Με την αντίθεση της σχετικής ενέργειας ή παράλειψης του υπαιτίου στα καθήκοντα του
Ε) Με την απαίτηση ή λήψη αθέμιτης παροχής περιουσιακής φύσης από δράστη επωφελούμενο εκ της ιδιότητας του
ΣΤ) Με τη μη αποτροπή από προϊσταμένους κατά παράβαση του υπηρεσιακού τους καθήκοντος επιμέλειας, προσώπων που τελούν υπό τις εντολές ή τον έλεγχό τους από την τέλεση κάποιας από τις αποδοκιμαζόμενες στον νόμο πράξεις
Ζ) Με τη τέλεση δωροληψίας από τα πρόσωπα και υπό τις συνθήκες που μνημονεύονται στη παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου.
Τι προβλέπει ο νόμος για την υποκειμενική υπόσταση του αδικήματος;
Εκ του χαρακτήρα του εγκλήματος και εκ του συνδυασμού των διατάξεων των άρθρων 26 και 18 Π.Κ., προκύπτει πως χρειάζεται να υφίσταται τουλάχιστον ενδεχόμενος δόλος, άρα δόλος οποιουδήποτε βαθμού για όλα τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, το αδίκημα της δωροληψίας υπαλλήλου, έχει θεσπιστεί για να προστατεύσει την υπόληψη των πολιτών στη δημόσια διοίκηση, για να αποτρέψει υπαλλήλους να λειτουργούν παράνομα και παραβατικά και για να τιμωρήσει όποιους υπαλλήλους προέβησαν σε ενέργειες χρηματισμού πάσης φύσεως.