Tα δικαιώματα της γυναίκας στο διαζύγιο, που αφορούν αποκλειστικά την ίδια και όχι το τέκνο της είναι:
α) το δικαίωμα διατροφής της κατά το χρονικό διάστημα της διάστασης. Η συγκεκριμένη διατροφή είναι ανάλογη καθώς σκοπός του νομοθέτη είναι να διατηρήσει η σύζυγος το ίδιο βιοτικό επίπεδο, με αυτό που είχε όταν δεν είχε διασπαστεί η έγγαμη συμβίωση, β) το δικαίωμα της διατροφής μετά το διαζύγιο που ωστόσο αποτελεί εύλογη διατροφή που έχει ως σκοπό να καλύψει τις στοιχειώδεις ανάγκες διαβίωσης της συζύγου, γ) το δικαίωμα διεκδίκησης των κινητών αντικειμένων που τις ανήκουν από την οικογενειακή στέγη και δ) τυχόν χρηματικές αξιώσεις.
Σχετικά με τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων, παρατηρούνται περιπτώσεις που επέρχεται επαύξηση στην περιουσία του άλλου συζύγου, η οποία οφείλεται στη συμβολή του συζύγου που δεν εργάζεται και βρίσκεται στο σπίτι και στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι η σύζυγος που έχει αναλάβει τον ρόλο των οικιακών εργασιών και της επίβλεψης και ανατροφής των τέκνων του ζεύγους.
Δικαστική Διεκδίκηση
Ο νόμος παρέχει τη δυνατότητα της δικαστικής διεκδίκησης μετά από αγωγή, του μεριδίου εκ της περιουσιακής επαύξησης στον άλλο σύζυγο. Ωστόσο, θα πρέπει να συντρέχουν οι οριζόμενες εκ του νόμου προϋποθέσεις, οι οποίες προβλέπονται στα άρθρα 1400 επόμενα του Αστικού Κώδικα και είναι α) λύση (διαζύγιο) ή ακύρωση του γάμου ή συμπλήρωση τριετούς διάστασης των συζύγων, β) η αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου στο διάστημα μεταξύ της τέλεσης του γάμου και της λύσης αυτού με διαζύγιο, γ) να υπάρχει συμβολή, με οποιονδήποτε τρόπο του δικαιούχου συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου και δ)να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της συμβολής του δικαιούχου και της αύξησης της περιουσίας του υπόχρεου.
Η αξίωση λοιπόν του συζύγου να λάβει το μερίδιο της συμβολής του στην περιουσιακή επαύξηση του άλλου συζύγου, άρχεται από το χρονικό σημείο της δημοσίευσης της αμετάκλητης δικαστικής απόφασης διαζυγίου ή της ακύρωσης του γάμου ή όταν συμπληρωθεί τριετής διάστασης των συζύγων. Ακόμη, λύση του γάμου υπάρχει και μετά από το θάνατο του συζύγου, η περιουσία του οποίου αυξήθηκε σημαντικά, λόγω της αρωγής του άλλου συζύγου. Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα μπορεί να διεκδικηθεί δικαστικά και μετά από τη λύση του συμφώνου συμβίωσης, όχι όμως στις περιπτώσεις της ελεύθερης συμβίωσης δεύτερη προϋπόθεση είναι η αύξηση της περιουσίας του άλλου συζύγου κατά τη διάρκεια του γάμου. Ως αύξηση λογίζεται κάθε οικονομική ωφέλεια της περιουσιακής κατάστασης του συζύγου που ευνοήθηκε εκ της συμβολής του άλλου συζύγου. Στη πράξη η περιουσιακή επαύξηση προσδιορίζεται, μετά από τη σύγκριση της περιουσιακής κατάστασης του υπόχρεου συζύγου, μεταξύ της αρχικής περιουσίας που είχε ο σύζυγος κατά την τέλεση του γάμου και της τελικής περιουσίας που είχε ο σύζυγος, όταν γεννήθηκε η αξίωση για συμμετοχή στα αποκτήματα του γάμου.
Πραγματοποιείται λοιπόν, η αφαίρεση της αρχικής από την τελική περιουσία και ότι παραμένει συνιστά την επαύξηση που έχει λάβει ο σύζυγος, εκ της συμβολής του άλλου συζύγου. Τρίτη προϋπόθεση, που θα πρέπει να υφίσταται είναι η συμβολή του συζύγου στην αύξηση της περιουσίας, του άλλου συζύγου. Ο δικαιούχος σύζυγος δύναται να απαιτήσει, την απόδοση μέρους της αύξησης που αναλογεί στη δική του συμβολή. Η συμβολή που μπορεί να πραγματοποιηθεί και από τον δικαιούχο σύζυγο στον υπόχρεο, ανέρχεται στο ένα τρίτο της επαύξησης (μαχητό τεκμήριο). Μπορεί ωστόσο όμως, να αποδειχθεί πως η συμβολή αυτή ήταν μεγαλύτερη ή μικρότερη μηδενική ή και αρνητική.
Οι συνηθέστερες περιπτώσεις συμβολής, του δικαιούχου συζύγου στην περιουσιακή επαύξηση του υπόχρεου συζύγου είναι η παροχή υπηρεσιών στο επάγγελμα του άλλου συζύγου, η παροχή κεφαλαίου κάθε μορφής, η παροχή υπηρεσιών για την επιμέλεια και ανατροφή των τέκνων, όπως ενδεικτικά είναι η εκμάθηση ξένης γλώσσας στο τέκνο του ζεύγους η οποία οδήγησε στη μείωση των εξόδων του άλλου συζύγου, ο οποίος θα χρειαζόταν να κληρώσεις χρήματα σε κάποιον εκπαιδευτικό.
Τετάρτη προϋπόθεση που θέτει ο νόμος, είναι να υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος, ανάμεσα στη συμβολή του ενός συζύγου και στην αύξηση της περιουσίας του ετέρου συζύγου. Θα πρέπει μάλιστα η συμβολή του ενός συζύγου, να έχει ως αποτέλεσμα της την αύξηση της περιουσίας του άλλου συζύγου αιτιωδώς. Πέμπτη προϋπόθεση που θέτει ο νόμος, για να μπορεί να ασκηθεί η αξίωση για συμμετοχή στα αποκτήματα του γάμου, είναι να μην έχουν επιλέξει οι σύζυγοι το σύστημα της κοινοκτημοσύνης, αλλά να ισχύει το σύστημα της περιουσιακής αυτοτέλειας, που είναι αυτό που εκ του νόμου προβλέπεται αν οι σύζυγοι δεν επιλέξουν να υφίσταται κοινοκτημοσύνη ανάμεσά τους. Ουσιαστικά αυτή αποτελεί την μόνη αρνητική προϋπόθεση, που θέτει ο νόμος για να μπορέσει να γεννηθεί η αξίωση της συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου.
Σκοπός του νομοθέτη με τη συγκεκριμένη νομοθετική πρόβλεψη, είναι η προστασία του οικονομικά ασθενέστερου δικαιούχου συζύγου.
Η συγκεκριμένη αξίωση έχει ενοχική φύση και ως αντικείμενο της έχει να προσδιοριστεί χρηματικά η συμβολή του δικαιούχου συζύγου, στην περιουσιακή επαύξηση του υπόχρεου συζύγου. Η αξίωση του βασίζεται σε διατάξεις αναγκαστικού δικαίου και δεν υπάρχει δυνατότητα παραίτηση του δικαιούχου, πριν τη γέννηση της σχετικής αξίωσης. Αν και η νομική δυνατότητα παραίτησης μετά από τη γέννηση της αξίωσης, υφίσταται η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου, είναι μία προσωποπαγής αξίωση και αποσβήνεται με το θάνατο του δικαιούχου.
Πότε παραγράφεται η αξίωση αυτή;
Το xρονικό σημείο της παραγραφής της αξιώσεως είναι δύο χρόνια, μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου, όπως προβλέπεται στο άρθρο 1401 Α.Κ., προκειμένου να προστατευτεί ο δικαιούχος σύζυγος, από τυχόν ενέργειες του υπόχρεου συζύγου να πραγματοποιήσει εικονικές διαθέσεις, των περιουσιακών τους στοιχείων σε τρίτους. Συγκεκριμένα, παρέχεται η δυνατότητα αυτοτελούς ενοχικής αξίωσης παροχής ασφάλειας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 1402 Α.Κ., καθώς και ασφαλιστικών μέτρων στις περιπτώσεις που υπάρχει επείγουσα ανάγκη, να διασφαλιστεί το δικαίωμα προσδοκίας του μελλοντικού δικαιούχου, της αξίωσης του άρθρου 1400 Α.Κ., με αίτημα την προστασία της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα. Επιπλέον δυνατότητες είναι η εμπράγματη εξασφάλιση της εγγραφής υποθήκης, καθώς και η αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού.