Tο οικογενειακό δίκαιο, εστιάζει και στις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ παππούδων γιαγιάδων και εγγονών και όχι μόνο στις σχέσεις γονέων και τέκνων. Όπως έχουν ανάγκη οι γονείς, να είναι σε επαφή με τα παιδιά τους, έτσι και οι απώτεροι ανιόντες, ήτοι οι παππούδες γιαγιάδες, θέλουν να έχουν τα εγγόνια τους στη ζωή τους, καθώς τρέφουν συναισθήματα αγάπης για αυτά.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όμως, που λόγω διάστασης ή διαζυγίου των γονέων του τέκνου, ειδικότερα σε περιπτώσεις που υπάρχουν διαταραγμένες σχέσεις ανάμεσα στο ζεύγος και στο ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον, ο παππούς και η γιαγιά συνήθως του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, αποκλείονται σκοπίμως από το να μπορούν να έρχονται σε επικοινωνία με το εγγόνι τους. Τόσο ο νόμος όμως, όσο και η νομολογία, ήτοι οι δικαστηριακές αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων, έχουν καταλήξει πώς το δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας γονέων – τέκνων, υφίσταται και για άλλα πρόσωπα που είναι σημαντικό το παιδί να έχει επικοινωνία μαζί τους, στα οποία φυσικά συμπεριλαμβάνονται οι παππούδες και γιαγιάδες του, υπό την προϋπόθεση βέβαια να μην έχουν πρόδηλα κακή επιρροή στο ανήλικο τέκνο.
Το αυτοτελές δικαίωμα επικοινωνίας παππού και γιαγιάς με το εγγόνι
Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες από το κλάδο της ψυχολογίας, το ανήλικο τέκνο με την ουσιαστική επικοινωνία του με το στενό και ευρύτερο οικογενειακό του περιβάλλον, διαμορφώνει πληρέστερα τον χαρακτήρα του και εξελίσσει την κοινωνική του εμπειρία, καθώς αντιλαμβάνεται τις οικογενειακές διαρθρώσεις και τη πορεία της ανθρώπινης ζωής. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 1520 παράγραφος 2 του Αστικού Κώδικα, προβλέπεται πως οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες και τους αδελφούς του, εκτός αν συντρέχει σπουδαίος λόγος. Ως εκ τούτων οι απώτεροι ανιόντες του τέκνου, έχουν αυτοτελές δικαίωμα επικοινωνίας με αυτό και οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να παρεμποδίζουν την επικοινωνία των τέκνων τους, με τους απώτερους ανιόντες του. Ο σκοπός του νομοθέτη είναι η διατήρηση των σχέσεων και της προσωπικής επικοινωνίας του τέκνου, με τους απώτερους ανιόντες του, αφενός για την ικανοποίηση του φυσικού συναισθήματος αγάπης, που ενυπάρχει ανάμεσά τους, αφετέρου για την αποτροπή της αποξένωσης τους, η οποία θα είχε βλαπτικές συνέπειες για το ανήλικο τέκνο.
Αναμφίβολα στο οικογενειακό δίκαιο, αποδίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στο συμφέρον του τέκνου, για αυτό και άλλωστε σκοπός του δικαστηρίου είναι, το τεκνό να έχει ομαλή ψυχική και συναισθηματική ανάπτυξη, για την οποία είναι απαραίτητη η επικοινωνία του με τον παππού και τη γιαγιά του, καθώς η απομάκρυνση του τέκνου από τα στενά συγγενικά του πρόσωπα, θα έχει δυσμενείς συνέπειες στην ψυχοσύνθεση του. Η ρύθμιση του τρόπου επικοινωνίας του τέκνου, με τους απώτερους ανιόντες του, εξαρτάται από την ηλικία και τις ανάγκες του τέκνου, οι οποίες συνυπολογίζονται στη δικαστηριακή απόφαση. Πλέον γίνεται και η χρήση των τεχνολογικών μέσων, ώστε τα τέκνα να έχουν την πρέπουσα και γόνιμη επικοινωνία τους, με τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, ακόμα και αν αυτοί βρίσκονται σε γεωγραφική απόσταση, ή αν υπάρχουν άλλες δυσκολίες. Μάλιστα έχουν εκδοθεί δικαστικές αποφάσεις, οι οποίες επιτρέπουν την επικοινωνία των απώτερων ανιόντων με το εγγόνι τους τηλεφωνικά, καθώς και μέσω των εφαρμογών Skype, viber ή άλλων, μέσα σε ορισθέντα χρονικά διαστήματα, κάτι που δείχνει πως το οικογενειακό δίκαιο αφουγκράζεται και βρίσκεται σε πλήρη εναρμόνιση, με την πρόοδο της τεχνολογίας και επικαιροποιείται διαρκώς.
Σε περίπτωση που οι γονείς, χωρίς να συντρέχει κάποιος σπουδαίος λόγος, παρεμποδίζουν το δικαίωμα επικοινωνίας, που έχουν οι απώτεροι ανιόντες, ήτοι οι παππούδες και γιαγιάδες του τέκνου με το εγγόνι τους, τότε οι απώτεροι ανιόντες δύνανται, δια του πληρεξουσίου δικηγόρου τους, να προβούν σε αίτηση ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου, για να ρυθμιστεί η επικοινωνία τους με το εγγόνι τους, είτε χρησιμοποιώντας τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, η οποία παρέχει μία ταχύρρυθμη δικαστική προστασία, είτε ασκώντας κύρια αγωγή κατά την ειδική διαδικασία των οικογενειακών διαφορών. Σκοπός του νομοθέτη, είναι να προστατεύσει το οικογενειακό συνεχές και να συμβάλλει στη καλύτερη ποιότητα ζωής του τέκνου, έχοντας στο πλευρό του ανηλίκου περισσότερα άτομα, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο ένα προστατευτικό κλοιό για το παιδί.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, οι σχέσεις των απώτερων ανιόντων με το εγγόνι τους είναι ιδιαίτερα σημαντικές, για την ομαλή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του ανήλικου τέκνου και τη διατήρηση των στενών συγγενικών δεσμών που τους συνδέουν, καθώς αφενός οι παππούδες και γιαγιάδες έχουν ανάγκη αυτήν τη συναισθηματική σύνδεση, αφετέρου η συγκεκριμένη σχέση ανάμεσα στο τέκνο και τους απώτερους ανιόντες του, είναι μοναδική και αναντικατάστατη και δεν θα πρέπει να παρακωλύεται, Παρά μόνο αν υπάρχουν σοβαροί λόγοι, που θα μπορούσαν να έχουν αρνητική επίδραση στο τέκνο. Τόσο η διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, όσο και η διαδικασία της αγωγής, μπορούν να συνδράμουν καθοριστικά, στο να ρυθμιστεί κατά τον καλύτερο δυνατόν τρόπο, η επικοινωνία των απώτερων ανιόντων με το εγγόνι τους. Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό, οι γονείς να μην παρεμποδίζουν το δικαίωμα επικοινωνίας των απώτερων ανιόντων, για λόγους οι οποίοι αφορούν τη μεταξύ τους συζυγική σχέση, καθώς οι δεσμοί αίματος μεταξύ του ανήλικου τέκνου και των απώτερων ανιόντων του, διέπονται από μοναδικότητα και είναι αναντικατάστατοι