Η διαφθορά αποτελεί ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα στην Ελλάδα, επηρεάζοντας τόσο τον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με την “Έκθεση Αντίληψης της Διαφθοράς για το 2023” της Transparency International, η Ελλάδα βρίσκεται στην 62η θέση ανάμεσα σε 180 χώρες, με ένα σκορ 46/100.
Στην Ελλάδα, η διαφθορά εμφανίζεται με διάφορες μορφές, περιλαμβάνοντας:
- Τη δωροδοκία δημοσίων υπαλλήλων.
- Τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
- Την προστασία από την ποινική δίωξη ατόμων που εμπλέκονται σε παράνομες δραστηριότητες.
- Την εκμετάλλευση του δημόσιου πλούτου ή της εξουσίας για προσωπικό όφελος.
Στο πλαίσιο της ελληνικής νομοθεσίας, προβλέπονται ποινές για αυτές τις δραστηριότητες, συγκεκριμένα:
- Δωροδοκία δημοσίων υπαλλήλων: Επιβάλλεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους.
- Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες: Επιβάλλεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον πέντε ετών.
- Προστασία από την ποινική δίωξη ατόμων που εμπλέκονται σε παράνομες δραστηριότητες: Επιβάλλεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών ετών.
- Εκμετάλλευση του δημόσιου πλούτου ή της εξουσίας για προσωπικό όφελος: Επιβάλλεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών.
Είναι σημαντικό να λαμβάνονται μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη διασφάλιση της διαφάνειας σε όλους τους τομείς της κοινωνίας.
Η ενίσχυση της ανεξαρτησίας των ελεγκτικών μηχανισμών αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς. Είναι απαραίτητο να διασφαλίζεται η ανεξαρτησία των ελεγκτικών αρχών, ώστε να μπορούν να διεξάγουν ελέγχους χωρίς επιρροές από την κυβέρνηση ή άλλους παράγοντες.
Βελτίωση της διαφάνειας στη λειτουργία του δημόσιου τομέα
Για την αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς, είναι επίσης αναγκαίο να βελτιωθεί η διαφάνεια στη λειτουργία του δημόσιου τομέα. Αυτό περιλαμβάνει τη δημοσιοποίηση των αποφάσεων, των συμβάσεων και των οικονομικών στοιχείων, ώστε οι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την δραστηριότητα του δημοσίου τομέα.
Ενίσχυση της διαφάνειας στην οικονομική δραστηριότητα
Πέραν του δημόσιου τομέα, η αντιμετώπιση της διαφθοράς απαιτεί επίσης τη βελτίωση της διαφάνειας στην οικονομική δραστηριότητα. Αυτό σημαίνει την εφαρμογή αυστηρών κανονισμών και τη δημοσιοποίηση των οικονομικών συναλλαγών, προκειμένου να αποτρέπονται κρυφές πρακτικές που ενδέχεται να οδηγήσουν σε διαφθορά.
Βελτίωση της εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών για τη διαφθορά
Οι πολίτες πρέπει να είναι ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι σχετικά με τη διαφθορά και τις επιπτώσεις της. Η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση του κοινού είναι σημαντικά εργαλεία για την πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς.
Η αντιμετώπιση της διαφθοράς απαιτεί συνεργασία όλων των κοινωνικών φορέων και αποτελεί μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο και αφοσίωση για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων.
Για να ενισχυθεί η ανεξαρτησία των ελεγκτικών μηχανισμών στην Ελλάδα, είναι αναγκαία η εφαρμογή των παρακάτω μέτρων:
- Αναδιαμόρφωση της λειτουργίας των ελεγκτικών μηχανισμών σύμφωνα με τις διατάξεις του συνταγματικού πλαισίου και του διεθνούς δικαίου. Αυτό θα διασφαλίσει την εναρμόνιση των ελέγχων με τα νομικά πρότυπα και τις διεθνείς συμφωνίες.
- Παροχή επαρκών πόρων στους ελεγκτικούς μηχανισμούς προκειμένου να διενεργούν αποτελεσματικούς ελέγχους. Αυτό περιλαμβάνει την αύξηση του προϋπολογισμού τους και την παροχή του απαραίτητου προσωπικού και εξοπλισμού.
- Θέσπιση νόμων που θα προστατεύουν τους ελεγκτές από διώξεις ή εκφοβισμό. Αυτό θα ενθαρρύνει τους ελεγκτές να εκτελούν τα καθήκοντά τους χωρίς φόβο.
- Βελτίωση της διαφάνειας στη λειτουργία του δημόσιου τομέα. Αυτό προϋποθέτει τη θέσπιση κανόνων που απαιτούν τη δημοσιοποίηση πληροφοριών σχετικά με την δράση των δημόσιων υπαλλήλων και τη χρήση των δημόσιων πόρων.
Εν τέλει, αυτά τα μέτρα θα βοηθήσουν στην ενίσχυση της διαφάνειας και της ανεξαρτησίας των ελεγκτικών μηχανισμών στην Ελλάδα, προωθώντας την επικράτηση της δικαιοσύνης και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.
Η βελτίωση της εκπαίδευσης και η αύξηση της ευαισθητοποίησης των πολιτών σχετικά με τη διαφθορά αποτελούν ουσιαστικά βήματα προς την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Οι πολίτες πρέπει να είναι ενήμεροι για τις επιπτώσεις της διαφθοράς και να είναι πρόθυμοι να αναφέρουν τυχόν περιστατικά που έρχονται στη γνώση τους. Για την επίτευξη αυτού του στόχου στην Ελλάδα, πρέπει να ληφθούν τα εξής μέτρα:
- Ενσωμάτωση της εκπαίδευσης για τη διαφθορά στο εκπαιδευτικό σύστημα: Η εκπαίδευση για τη διαφθορά πρέπει να αποτελεί μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος, ώστε οι νέοι πολίτες να αναπτύσσουν την κατανόηση για τις συνέπειες της διαφθοράς από μικρή ηλικία.
- Διεξαγωγή εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού: Πρέπει να διοργανώνονται εκστρατείες ευαισθητοποίησης που να ενημερώνουν το κοινό για την ύπαρξη της διαφθοράς, τις επιπτώσεις της, και τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες μπορούν να συμβάλουν στην καταπολέμησή της.
- Ενίσχυση των μηχανισμών αναφοράς της διαφθοράς: Πρέπει να δημιουργηθούν και να ενισχυθούν μηχανισμοί που θα επιτρέπουν στους πολίτες να αναφέρουν περιπτώσεις διαφθοράς με ασφάλεια και εμπιστευτικότητα.
Η εφαρμογή αυτών των μέτρων θα συμβάλει σημαντικά στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της διαφθοράς στην Ελλάδα και στην ενίσχυση του κράτους δικαίου.