Στο άρθρο 331 Π.Κ αναφέρεται το έγκλημα της αυτοδικίας και προβλέπεται η τιμώρηση του δράστη με κράτηση μέχρι έξι μήνες ή με πρόστιμο μέχρι 3000 ευρώ.
Αυτοδικία πράττει εκείνος που έχει πραγματικά ένα νόμιμο δικαίωμα ή πιστεύει πως το έχει και στη περίπτωση προσβολής ή αμφισβήτησης του για να ικανοποιήσει τις αξιώσεις του από το δικαίωμα αυτό, δεν απευθύνεται στη δικαιοσύνη, αλλά αποπειράται μόνος του και εξωδικαστηριακά να επιτύχει το αποτέλεσμα αυτό, χωρίς να ακολουθήσει τη νόμιμη δικαστική οδό.
Ας δούμε τώρα μερικές συνηθισμένες περιπτώσεις αυτοδικίας:1) η αποβολή από τη συζυγική οικεία του συζύγου και των ειδών ατομικής χρήσεως του χωρίς δικαστική απόφαση μετοίκησης, 2) η αντικατάσταση της κλειδαριάς μισθωμένης αποθήκης, 3) η αυτοδύναμη κατάληψη αγρού και η συλλογή των καρπών από τα δέντρα, 4) η αφαίρεση μηχανημάτων από ομόρρυθμο εταίρο πριν οι εκκαθαριστές προβούν σε εκκαθάριση κ.α. Ποια είναι όμως τα αναγκαία προαπαιτούμενα για να υφίσταται το έγκλημα της αυτοδικίας;
Αρχικά θα πρέπει για να έχουμε αυτοδικία, το έγκλημα να διαπράττεται μόνο με θετική ενέργεια και όχι με παράλειψη. Θα πρέπει δηλαδή ο δράστης να μεταβάλλει την υφιστάμενη κατάσταση πραγμάτων και να δημιουργεί μεταβολή στον εξωτερικό κόσμο. Ακόμη, το δικαίωμα που είχε ο δράστης ή πίστευε πως είχε θα πρέπει να είναι δικαστικά επιδιώξιμο, να χρειαζόταν δηλαδή να προσφύγει στη δικαιοσύνη. Επιπρόσθετα, απαιτείται δόλος για να στοιχειοθετείται η υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος. Σημαντικότατη προϋπόθεση είναι, να έχει προηγηθεί έγκληση καθώς σε περίπτωση μη υποβολής ή μη έγκαιρης υποβολής η ποινική δίωξη θεωρείται απαράδεκτη ή παύει οριστικά.
Ακολουθήστε τον Κωνσταντίνο Καμουζή στο Facebook
Κατά κανόνα η αυτοδικία είναι έγκλημα ωστόσο υπάρχει η εξαίρεση της θεμιτής αυτοδικίας που προβλέπεται στα άρθρα (282,985,986 ΑΚ) κατά τα οποία η αυτοδικία είναι αποδεκτή (θεμιτή) από τον νόμο σε έκτακτες συνθήκες, στις οποίες αίρεται ο άδικος χαρακτήρας της και η πράξη μένει ατιμώρητη. Προβλέπεται άλλωστε στον ποινικό κώδικα στο άρθρο 20 η ενάσκηση δικαιώματος ή η εκπλήρωση καθήκοντος ως λόγος άρσης του αδίκου. Για παράδειγμα ο νομέας ενός ακινήτου που όταν κάποιος του αφαιρεί παράνομα τη νομή αυτοδικεί και τη παίρνει πίσω, δεν εγκληματεί αλλά αίρεται το άδικο της αυτοδικίας καθώς δρα θεμιτά.
Τέλος, η αυτοδικία είναι το έγκλημα που πραγματώνεται όταν κάποιος λανθασμένα <<παίρνει το νόμο στα χέρια του>> και δεν ακολουθεί τη δικαστική οδό για να διεκδικήσει τα δικαιώματα του. Υπάρχει ωστόσο και η θεμιτή αυτοδικία όταν ο δράστης δε πράττει άδικα αλλά για να διαφυλάξει πρόδηλη καταπάτηση του δικαιώματος του.