Αναμφίβολα, η απάτη αποτελεί ένα από τα πιο συνήθη εγκλήματα. Κάθε μέρα τα δικαστήρια δικάζουν υποθέσεις απάτης. Από ασήμαντες μέχρι πολύ μεγάλης οικονομικής σημασίας απάτες απασχολούν εκτεταμένα τη νομολογία. Τι ορίζει όμως ο ποινικός κώδικας ως απάτη στο άρθρο 386;
Ορίζεται πως απάτη πράττει όποιος έχοντας σκοπό παράνομου περιουσιακού οφέλους, εξαπατά άλλον, με αποτέλεσμα να του δημιουργήσει μια πλάνη, η οποία έχει ως αποτέλεσμα, να προβεί αυτός σε μια περιουσιακή διάθεση, εξαιτίας της οποίας βλάπτεται η περιουσία του εξαπατώμενου ή άλλου. Η εξαπάτηση του θύματος μπορεί να γίνει με τους ακόλουθους τρόπους: α) Με ρητή παράσταση ενός ψευδούς γεγονότος σαν αληθινού. Γεγονός είναι κάτι που ανήκει στο παρελθόν ή στο παρόν, όχι πάντως στο μέλλον για παράδειγμα κάποιος παρουσιάζεται ως γιατρός.
Αυτό είναι γεγονός, αλλά αν κάποιος πει σε κάποιον άλλον δώσε μου 5000 ευρώ και θα σου δώσω τη μοτοσυκλέτα μου, δεν είναι γεγονός, διότι είναι κάτι μελλοντικό και επομένως δε γίνεται να υπάρχει απάτη. β)Με συναγόμενη παράσταση ψευδούς γεγονότος δηλαδή όταν ο δράστης χωρίς να δηλώνει κάτι ξεκάθαρα το υποδηλώνει με τη συμπεριφορά του, για παράδειγμα ο απατεώνας φοράει μια ιατρική μπλούζα και περιφέρεται μέσα σε ένα νοσοκομείο δημιουργώντας την εντύπωση πως είναι γιατρός. γ)Εξαπάτηση με παράλειψη η οποία γίνεται με αθέμιτη παρασιώπηση, για παράδειγμα ο πωλητής ενός αυτοκινήτου παραλείπει σκόπιμα να αναφέρει τα σοβαρά πραγματικά η νομικά ελαττώματα που υπάρχουν στο όχημα.
Ο πωλητής δεν έχει υποχρέωση διαφώτισης του αγοραστή, υπάρχει όμως η εν λόγο υποχρέωση όταν υπάρχουν πρόδηλες ατέλειες του προϊόντος. δ)Εξαπάτηση με αθέμιτη απόκρυψη: η νομολογία έχει δεχτεί πως σε αυτόν τον τρόπο τέλεσης της απάτης η απόκρυψη είναι μια θετική συμπεριφορά, με την οποία μεταβάλλεται η πραγματική κατάσταση, και ο πλανόμενος παρεμποδίζεται να λάβει γνώση της αλήθειας. Η απόκρυψη δεν αποτελεί αυτοτελή πράξη εξαπάτησης, αλλά συνδυάζεται με ταυτόχρονη ή μεταγενέστερη παράσταση ψευδούς γεγονότος για παράδειγμα ο δράστης μειώνει τα χιλιόμετρα στο κοντέρ ενός αυτοκινήτου (απόκρυψη) και το προσφέρει προς πώληση ισχυριζόμενος πως είναι ελαφρώς μεταχειρισμένο (ρητή παράσταση). Απάτη μπορεί να είναι και μέσω διαδικτύου, όπου ένας χρήστης μπορεί να χάσει τα αρχεία του. Σε πολλές περιπτώσεις τα θύματα επικοινωνούν με εταιρείες data recovery. Ένα παράδειγμα είναι η ανάκτηση δεδομένων raid.
Αναγκαίες προϋποθέσεις του εγκλήματος της απάτης είναι: α)η πρόκληση (ή μη διάλυση) της πλάνης στο θύμα, β) να υπάρχει πράξη, παράλειψη ή ανοχή του εξαπατημένου ,που οδηγεί σε περιουσιακή διάθεση, γ) να υφίσταται βλάβη η περιουσία του θύματος καθώς και δ) να υπάρχει σκοπός παράνομου περιουσιακού οφέλους του δράστη. Η απάτη χαρακτηρίζεται ως έγκλημα με υπερχειλίζουσα ή υπερχειλή υποκειμενική υπόσταση καθώς απαραίτητη προϋπόθεση για να τελεστεί είναι ο σκοπός του δράστη να αποκομίσει από το θύμα του παράνομο περιουσιακό όφελος. Τέλος, απαιτείται δόλος που καλύπτει τόσο τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης, όσο και την αιτιώδη συνάφεια ανάμεσά τους και χρειάζεται άμεσος δόλος και δεν αρκεί ο ενδεχόμενος ως προς τη γνώση του δράστη πως το γεγονός που εξιστορεί στο θύμα είναι ψευδές.