Η ραγδαία πρόοδος της τεχνολογίας, μαζί με τα αναρίθμητα πλεονεκτήματα που έχει φέρει στην καθημερινότητα όλων μας, κάνοντας την ανθρώπινη επικοινωνία ευκολότερη και περιορίζοντας αισθητά τη γραφειοκρατία, έχει φέρει στο προσκήνιο και το ζήτημα της ηλεκτρονικής απάτης ή κατά το νομικά ορθότερον της απάτης με υπολογιστή.
Δυστυχώς είναι γεγονός πως, επιτήδειοι χρησιμοποιούν την τεχνολογία προκειμένου να αποκομίσουν παράνομο περιουσιακό όφελος, παραπλανώντας τους ανυποψίαστους χρήστες διαδικτύου. Ποια είναι όμως η διαφορά της απάτης με υπολογιστή του άρθρου 386 A Π.Κ, από την απάτη του άρθρου 386 Π.Κ. Η απάτη με υπολογιστή, αποτελεί ένα ιδιώνυμο έγκλημα, το οποίο προστέθηκε από το νομοθέτη λόγω της ραγδαίας εξάπλωσης της τεχνολογίας και ειδικότερα της χρήσης υπολογιστών. Αν και ως προς τη διάρθρωση του το έγκλημα της απάτης με υπολογιστή βασίζεται στο έγκλημα της απάτης, η ουσιαστικότερη διαφορά είναι πως στο έγκλημα της απάτης με υπολογιστή, πραγματοποιείται από το δράστη επενέργεια στα στοιχεία του υπολογιστή, ενώ στο έγκλημα της απάτης πραγματοποιείται παραπλάνηση φυσικού προσώπου από το δράστη της απάτης. Ήταν αναγκαίο λοιπόν για το ποινικό μας κώδικα, να επέλθει επικαιροποίηση του στο έγκλημα της απάτης, με την προσθήκη του ιδιώνυμου εγκλήματος της απάτης με υπολογιστή, καθώς στην εποχή μας παρατηρείται ιδιαίτερη έξαρση του συγκεκριμένου εγκλήματος.
Το Έγκλημα της Απάτης με Υπολογιστή
Το έγκλημα της απάτης με υπολογιστή, γίνεται μέσω του επηρεασμού των στοιχείων του υπολογιστή που οδηγεί άμεσα στη βλάβη ξένης περιουσίας, προς όφελος του δράστη ή τρίτου. Η βλάβη της ξένης περιουσίας, θα πρέπει να τελεί σε αιτιώδη σύνδεσμο με τις ενέργειες του δράστη και υφίσταται στην περίπτωση της μείωσης η χειροτέρευσης της περιουσίας του παθόντα. Θα πρέπει μάλιστα να υφίσταται δόλος του δράστη, για όλα τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος, χωρίς ωστόσο να απαιτείται γνώση του δράστη για το μη αληθές των στοιχείων που χρησιμοποιεί. Πέραν τούτου, το έγκλημα της απάτης με υπολογιστή, συνιστά έγκλημα υπερχειλούς υποκειμενικής υπόστασης ή αλλιώς έγκλημα σκοπού, καθώς ο δράστης θα πρέπει να έχει σκοπό να αποκομίσει παράνομο περιουσιακό όφελος για τον εαυτό του ή τρίτων, χωρίς να είναι αναγκαία η πραγμάτωση του οφέλους αυτού. Ως περιουσιακό όφελος κατά το νόμο ορίζεται, η αύξηση της περιουσίας του ίδιου του δράστη ή αλλού. Το περιουσιακό όφελος είναι παράνομο, όταν ο δράστης ή το άλλο πρόσωπο δεν έχει νόμιμη αξίωση κατά του παθόντος. Ως περιουσιακή βλάβη ορίζεται, η μείωση χειροτέρευση της περιουσίας του παθόντος, η οποία αποτελεί άμεσο αναγκαίο και αποκλειστικό αποτέλεσμα της περιουσιακής διάθεσης στην οποία προέβη, λόγω της πλάνης που δέχτηκε. Τι προβλέπει όμως ο ποινικός μας κώδικας για για το έγκλημα της απάτης με υπολογιστή;
Στο άρθρο 386 Α του Ποινικού Κώδικα μετά τον νόμο 4619/2019, τιτλοφορείται το αδίκημα της απάτης με υπολογιστή και προβλέπονται τα ακόλουθα: 1.Όποιος, με σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος, βλάπτει ξένη περιουσία, επηρεάζοντας το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας επεξεργασίας δεδομένων υπολογιστή:α) με τη μη ορθή διαμόρφωση προγράμματος υπολογιστή,β) με τη χωρίς δικαίωμα παρέμβαση σε πληροφοριακό σύστημα,γ) με τη χρησιμοποίηση μη ορθών ή ελλιπών ψηφιακών δεδομένων υπολογιστή, ιδίως δεδομένων αναγνώρισης της ταυτότητας,δ) με τη χωρίς δικαίωμα εισαγωγή, αλλοίωση, διαγραφή, μετάδοση ή εξάλειψη ορθών ψηφιακών δεδομένων υπολογιστή, ιδίως ψηφιακών δεδομένων αναγνώρισης της ταυτότητας, ή ε) με τη χωρίς δικαίωμα αξιοποίηση λογισμικού προορισμένου για τη μετακίνηση χρημάτων ή νομισματικής αξίας τιμωρείται με φυλάκιση, και αν η ζημία που προξενήθηκε είναι ιδιαίτερα μεγάλη, με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών και χρηματική ποινή.
Αν η ζημία που προκλήθηκε υπερβαίνει συνολικά το ποσό των εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ, επιβάλλεται κάθειρξη έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή.2. Όποιος κατασκευάζει, διαθέτει ή κατέχει πρόγραμμα ή πληροφοριακό σύστημα που προορίζεται για τη διάπραξη του εγκλήματος της παρ. 1 τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο (2) έτη και χρηματική ποινή. Απαλλάσσεται από κάθε ποινή όποιος καταστρέφει με δική του θέληση το παραπάνω πρόγραμμα ή πληροφοριακό σύστημα πριν το χρησιμοποιήσει για τη διάπραξη του εγκλήματος της παρ. 1. 3. Αν η απάτη με υπολογιστή στρέφεται άμεσα κατά του νομικού προσώπου του Ελληνικού Δημοσίου, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και η ζημία που προκλήθηκε υπερβαίνει συνολικά το ποσό των εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα (10) ετών και χρηματική ποινή έως χίλιες (1.000) ημερήσιες μονάδες. Η πράξη αυτή παραγράφεται μετά είκοσι (20) έτη.
Εκ της ειδικότερης πρόνοιας του νόμου, με τη δημιουργία του ιδιώνυμου εγκλήματος της απάτης με υπολογιστή κατ’ άρθρο 386 Α ΠΚ, προκύπτει πως θα πρέπει όλοι μας να είμαστε ιδιαιτέρως προσεκτικοί στη χρήση του διαδικτύου και να μην εμπιστευόμαστε εύκολα. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να είμαστε ιδιαιτέρως επιφυλακτικοί σε περιπτώσεις όπου μας ζητούνται προσωπικοί κωδικοί λογαριασμών, αν μας <<χαρίζουν>> μεγάλα χρηματικά ποσά ως όφελος, παροτρύνοντάς μας να κάνουμε κάποια ενέργεια, τάχα μικρή προς το όφελος που μας τάζουν και να προσέχουμε ποιους ιστότοπους επισκεπτόμαστε, καθώς όπως μια πόλη έχει κακές γειτονιές, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στο διαδίκτυο. Βέβαια, δε θα πρέπει να οδηγηθούμε στο σημείο του απόλυτου φόβου και της αποστροφής προς το δώρο της τεχνολογίας. Προτείνεται πάντα αν έχετε εταιρεία να συνεργάζεστε με εταιρεία για διαφήμιση στα Social Media ή στη Google, ώστε να υπάρχει διαφάνεια στη διαχείριση των προσωπικών δεδομένων.
Συμπερασματικά
Συνοψίζοντας, το έγκλημα της απάτης με υπολογιστή συνιστά ένα έγκλημα ιδιώνυμο βασισμένο στην απάτη και στη πρόοδο της τεχνολογίας. Στο άρθρο 386 Α ΠΚ προβλέπεται η υποκειμενική και αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος της απάτης με υπολογιστή, καθώς και οι κυρώσεις των δραστών που είναι ανάλογες της βαρύτητας του εγκλήματος που πραγματοποίησαν, καθώς και του παράνομου περιουσιακού όφελους. Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και επιφυλακτικοί όταν κάνουμε χρήση υπολογιστή και ειδικότερα όταν σερφάρουμε στο διαδίκτυο, καθώς μπορεί να πέσουμε θύματα επιτήδειων. Ωστόσο, δε θα πρέπει να φτάσουμε από την επιφυλακτικότητα στον φόβο, αλλά να χαιρόμαστε τη πρόοδο της τεχνολογίας με σύνεση και προσοχή.