Ερμηνευτικός Οδηγός για την Ακούσια Νοσηλεία σε Ψυχιατρική Κλινική
Ορισμός:
Η ακούσια νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική αναφέρεται στην εισαγωγή ενός ασθενούς σε μια ψυχιατρική μονάδα για θεραπεία, χωρίς την εκδοχή της συγκατάθεσής του, σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 1 του Νόμου 2071/1992.
Προϋποθέσεις:
Για να κριθεί κάποιος κατάλληλος για ακούσια νοσηλεία, απαιτείται να πληροί τα εξής κριτήρια:
- Να πάσχει από ψυχική διαταραχή.
- Να μην είναι ικανός να κρίνει για το δικό του συμφέρον στον τομέα της υγείας.
- Η έλλειψη νοσηλείας να αποβεί είτε σε επιδείνωση της κατάστασης της υγείας του, είτε στην πρόληψη πράξεων βίας εναντίον του ίδιου ή τρίτων.
Διαδικασία:
Η διαδικασία για την ακούσια νοσηλεία ξεκινά με την υποβολή αίτησης από τον ψυχίατρο του ασθενούς, ένα συγγενή ή άλλο άτομο που έχει τη γονική ευθύνη ή την επιτροπεία του ασθενούς, ή ακόμη και από τον ίδιο τον ασθενή, εφόσον είναι σε θέση να κατανοήσει την κατάστασή του και συμφωνεί με την υποβολή της αίτησης.
Η αίτηση κατατίθεται στο αρμόδιο μονομελές πρωτοδικείο της περιοχής κατοικίας του ασθενούς. Το δικαστήριο, μετά τη λήψη γνωμάτευσης από δύο ψυχίατρους που εξετάζουν τον ασθενή, αποφασίζει για την ακούσια νοσηλεία.
Η απόφαση του δικαστηρίου επικοινωνείται στον ασθενή, τον ψυχίατρό του και τον επιστημονικό διευθυντή της μονάδας ψυχικής υγείας όπου θα νοσηλευτεί ο ασθενής.
Διάρκεια:
Η διάρκεια της ακούσιας νοσηλείας δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες. Το δικαστήριο μπορεί, μετά από αίτηση του ψυχίατρου, να αποφασίσει την παράταση της νοσηλείας για άλλους έξι (6) μήνες, εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Δικαίωμα Αποφυγής:
Εξαιρούνται από την υποχρεωτική ακούσια νοσηλεία οι ασθενείς που έχουν υπογράψει γραπτή δήλωση ότι αρνούνται την ακούσια νοσηλεία τους, αν και αυτό εξαρτάται από την απόφαση του δικαστηρίου.
Αναθεώρηση της απόφασης:
Το ίδιο δικαστήριο μπορεί να αναθεωρήσει τη δικαστική απόφαση που αφορά την ακούσια νοσηλεία, εάν υποβληθεί αίτηση από τον ασθενή, τον θεράποντα ψυχίατρο ή τον επιστημονικό διευθυντή της μονάδας ψυχικής υγείας.
Επικοινωνία με τον ασθενή:
Ο ασθενής που υποβάλλεται σε ακούσια νοσηλεία διατηρεί το δικαίωμα να επικοινωνεί ελεύθερα με τους συγγενείς και τους φίλους του.
Εξάλειψη των συνεπειών της ακούσιας νοσηλείας:
Η ακούσια νοσηλεία δεν επηρεάζει την άσκηση των πολιτικών, οικογενειακών και ατομικών δικαιωμάτων του ασθενή.
Συμπέρασμα:
Η ακούσια νοσηλεία αποτελεί μια σοβαρή παρέμβαση στην προσωπική ελευθερία του ασθενή. Για αυτόν τον λόγο, ο νομοθέτης έχει θεσπίσει αυστηρές προϋποθέσεις για την εφαρμογή της ακούσιας νοσηλείας.
Η απόφαση για την ακούσια νοσηλεία πρέπει να λαμβάνεται με γνώμονα το συμφέρον του ασθενή και την προστασία της δημόσιας ασφάλειας.
Ειδικές πληροφορίες για την περίπτωση της Αττικής:
Στην περιοχή της Αττικής, η διαδικασία της ακούσιας νοσηλείας διενεργείται από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών.
Η μονάδα ψυχικής υγείας στην οποία θα νοσηλευτεί ο ασθενής επιλέγεται από τον θεράποντα ψυχίατρο, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα της ψυχικής διαταραχής του ασθενή και τις ανάγκες του.
Η μεταφορά του ασθενή από τον τόπο διαμονής του στη μονάδα ψυχικής υγείας διενεργείται από εξειδικευμένο προσωπικό των Κοινοτικών Μονάδων Ψυχικής Υγείας, χωρίς τη χρήση χειροπέδων.
Η διαδικασία της ακούσιας νοσηλείας στην Ελλάδα έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αλλά παραμένει ένα πολύπλοκο θέμα που απαιτεί προσεκτική αντιμετώπιση