Σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. (ν. 3528/2007), οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν άδεια χωρίς αποδοχές για σοβαρούς προσωπικούς ή ιδιωτικούς λόγους.
Για να υποβάλει κάποιος αίτηση για τη χορήγηση άδειας άνευ αποδοχών, πρέπει να απευθύνεται στον προϊστάμενο της υπηρεσίας όπου εργάζεται, τουλάχιστον 15 ημέρες πριν από την έναρξη της άδειας. Στο αίτημα πρέπει να αναφέρονται οι λόγοι για τους οποίους ζητείται η άδεια και η προβλεπόμενη διάρκειά της.
Για άδεια άνευ αποδοχών που διαρκεί μέχρι πέντε χρόνια, απαιτείται η γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου. Η γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου είναι υποχρεωτική, εκτός εάν πρόκειται για άδεια άνευ αποδοχών για την ανατροφή ενός παιδιού ηλικίας έως και έξι ετών, η οποία χορηγείται χωρίς την ανάγκη γνώμης από το υπηρεσιακό συμβούλιο.
Η διάρκεια της άδειας άνευ αποδοχών μπορεί να κυμαίνεται από ένα μήνα έως πέντε έτη, ανάλογα με τις συνθήκες και τους λόγους που δικαιολογούν τη χορήγησή της.
Σύνυπολογισμός της άδειας:
Οι πρώτοι τέσσερις μήνες της άδειας για τη φροντίδα παιδιού ηλικίας έως και έξι ετών θεωρούνται ως χρόνος υπηρεσίας όσον αφορά την επαγγελματική εξέλιξη του υπαλλήλου, αλλά δεν λαμβάνονται υπόψη για το συνταξιοδοτικό του δικαίωμα.
Επιπτώσεις της άδειας:
Κατά τη διάρκεια της άδειας χωρίς αποδοχές, ο υπάλληλος θεωρείται ότι βρίσκεται σε κατάσταση διαθεσιμότητας. Κατά τη διάρκεια αυτής της άδειας, δεν δικαιούται να εκτελεί τα καθήκοντά του ούτε να λαμβάνει αμοιβές.
Σε περίπτωση που ο υπάλληλος δεν εμφανιστεί για να αναλάβει καθήκοντα εντός δύο μηνών από τη λήξη της άδειας, θεωρείται ότι παραιτήθηκε από τη θέση του χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση.
Σύμφωνα με τον νόμο 1566/1985, όπως τροποποιήθηκε από τον νόμο 3528/2007, οι εκπαιδευτικοί στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση δικαιούνται να λάβουν άδεια χωρίς αποδοχές για τα ακόλουθα χρόνια:
- Για την ολοκλήρωση μεταπτυχιακών σπουδών, έως και δύο (2) χρόνια.
- Για την άσκηση καθηκόντων σε διεθνείς οργανισμούς, έως και δύο (2) χρόνια.
- Για την άσκηση καθηκόντων σε ερευνητικά κέντρα ή ινστιτούτα στο εξωτερικό, έως και δύο (2) χρόνια.
- Για την εκτέλεση ερευνητικών προγραμμάτων, έως και δύο (2) χρόνια.
- Για τη συμμετοχή σε προγράμματα ανταλλαγής εκπαιδευτικών, έως και ένα (1) χρόνο.
- Για την παρακολούθηση μαθημάτων ή σεμιναρίων σε κέντρα ή ινστιτούτα εντός ή εκτός της χώρας, έως και ένα (1) χρόνο.
Η υποβολή αιτήσεων για τη χορήγηση άδειας χωρίς αποδοχές πρέπει να γίνεται στον επικεφαλής της υπηρεσίας όπου υπηρετεί ο εκπαιδευτικός, τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες πριν από την προγραμματισμένη έναρξη της άδειας. Στο αίτημα πρέπει να περιλαμβάνονται οι αιτίες για τις οποίες ζητείται η άδεια καθώς και η προβλεπόμενη διάρκεια της.
Όσον αφορά τη χορήγηση άδειας χωρίς αποδοχές για συνολική διάρκεια μέχρι και πέντε (5) ετών, απαιτείται η γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου. Αυτή η γνώμη είναι απαραίτητη, εκτός αν πρόκειται για άδεια για την ολοκλήρωση μεταπτυχιακών σπουδών, η οποία χορηγείται υποχρεωτικά χωρίς την ανάγκη γνώμης από το υπηρεσιακό συμβούλιο.
Τα πρώτα τέσσερα (4) μήνες της άδειας χωρίς αποδοχές για την ολοκλήρωση μεταπτυχιακών σπουδών υπολογίζονται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας, αλλά μόνο όσον αφορά την εξέλιξη του εκπαιδευτικού σε θέματα υπηρεσιακής και μισθολογικής ανάπτυξης, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη για τα συνταξιοδοτικά δικαιώματά του.
Κατά την διάρκεια της άδειας, ο εκπαιδευτικός δεν έχει το δικαίωμα να εκτελεί τα καθήκοντά του ούτε να λαμβάνει αποδοχές.
Σε περίπτωση που ο εκπαιδευτικός δεν επιστρέψει για να αναλάβει τα καθήκοντά του εντός δύο (2) μηνών από τη λήξη της άδειας, θεωρείται ότι αυτοδικαίως παραιτήθηκε από την υπηρεσία.
Ειδικότερα, όσον αφορά την άδεια άνευ αποδοχών για την ολοκλήρωση μεταπτυχιακών σπουδών, ισχύουν τα εξής:
- Η άδεια χορηγείται για μια περίοδο που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη.
- Ο εκπαιδευτικός υποβάλλει αίτηση στον προϊστάμενο της υπηρεσίας όπου υπηρετεί, τουλάχιστον 15 ημέρες πριν από την έναρξη της άδειας.
- Στην αίτηση πρέπει να αναφέρονται οι μελλοντικοί τίτλοι σπουδών που επιθυμεί να αποκτήσει ο εκπαιδευτικός, το χρονικό διάστημα και το πρόγραμμα των σπουδών.
- Η άδεια χορηγείται με τη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου.
- Οι πρώτοι τέσσερις μήνες της άδειας λαμβάνονται υπόψη μόνο για την υπηρεσιακή και μισθολογική προοδό του εκπαιδευτικού, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη για το συνταξιοδοτικό του δικαίωμα.
Για να λάβει κάποιος άδεια άνευ αποδοχών για να ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Πρέπει να είναι μόνιμος εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
- Δεν πρέπει να έχει λάβει άδεια άνευ αποδοχών για την ολοκλήρωση μεταπτυχιακών σπουδών για περίοδο που υπερβαίνει τα δύο (2) έτη.
- Πρέπει να διαθέτει τα απαραίτητα προσόντα για να εισαχθεί σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών της επιλογής του.
- Πρέπει να έχει εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση για τις σπουδές του.
Η άδεια άνευ αποδοχών για την ολοκλήρωση μεταπτυχιακών σπουδών χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, μετά από πρόταση του αρμόδιου κεντρικού υπηρεσιακού συμβουλίου.