Το σύμφωνο συμβίωσης εισήχθη αρχικά με τον νόμο 3719/2008, προβλέποντας τις προϋποθέσεις, τη μορφή, τη διάλυση, τα περιουσιακά δικαιώματα, τη διατροφή, τη γονική μέριμνα και τα δικαιώματα κληρονομικής μόνο για ζευγάρια διαφορετικού φύλου.
Στη συνέχεια, ο νόμος 4356/2015 προέβη σε σημαντικές τροποποιήσεις, με στόχο την ενημέρωση του θεσμού και την ενίσχυση της ισότητας. Συγκεκριμένα:
Επέκταση σε ζευγάρια του ιδίου φύλου: Τώρα, όλα τα ζευγάρια, ανεξαρτήτως φύλου, έχουν το δικαίωμα να συνάψουν σύμφωνο συμβίωσης.
Αναγνώριση οικογενειακών δεσμών: Ο νόμος αναγνωρίζει πλέον ρητά την ύπαρξη οικογενειακών δεσμών μεταξύ των συνασπιζομένων, δίνοντας στο σύμφωνο συμβίωσης μια πιο ουσιαστική κοινωνική και νομική αξία.
Ενίσχυση των δικαιωμάτων: Εισάγονται νέες διατάξεις για την προστασία των περιουσιακών και κληρονομικών δικαιωμάτων των συνασπιζομένων, καθώς και για τη ρύθμιση θεμάτων διατροφής και γονικής μέριμνας σε περίπτωση διάλυσης του συμφώνου.
Ο νόμος 4356/2015 αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της ισότητας και την αναγνώριση των δικαιωμάτων όλων των ζευγαριών, ανεξάρτητα από το φύλο τους.
Σημείωση: Για πλήρη ενημέρωση, συνιστάται η αναφορά στους νόμους 3719/2008 και 4356/2015.
Σημαντικά Στοιχεία του Συμφώνου Συμβίωσης:
Δύο Ενήλικα Άτομα: Για την υπογραφή ενός συμφώνου συμβίωσης, είναι απαραίτητη η ενηλικίωση των ατόμων (άνω των 18 ετών) και η πλήρης νομική ικανότητά τους.
Ανεξάρτητα από το Φύλο: Ο νόμος δεν λαμβάνει υπόψη το φύλο των εταίρων, επιτρέποντας την υπογραφή συμφώνου συμβίωσης ανεξαρτήτως της σεξουαλικής τους ταυτότητας.
Ρύθμιση της Συμβίωσης: Το συμφώνο καθορίζει τις λεπτομέρειες της κοινής ζωής των δύο ατόμων, θέτοντας ένα πλαίσιο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.
Το Άρθρο 12 του Νόμου 4356/2015 είναι κρίσιμο, καθώς εξισώνει σε μεγάλο βαθμό τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμβίων με αυτά των συζύγων. Συγκεκριμένα, δηλώνει:
“Οι νομικές διατάξεις που αφορούν τις αξιώσεις των συζύγων μεταξύ τους, καθώς και αυτές που αφορούν αξιώσεις και προνόμια έναντι τρίτων ή του Δημοσίου, εφαρμόζονται αντίστοιχα και στους εταίρους του συμφώνου συμβίωσης, εκτός αν υπάρχει ειδική εξαίρεση.”
Αυτό σημαίνει:
Αξιώσεις μεταξύ Εταίρων: Τα άτομα που έχουν υπογράψει συμφωνία συμβίωσης έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους συζύγους σε θέματα όπως η οικονομική υποστήριξη, η συμμετοχή στα χρέη και η κληρονομική διαδοχή.
Αξιώσεις έναντι Τρίτων: Σε σχέση με τρίτα μέρη (π.χ. εργοδότες, ασφαλιστικά ταμεία), οι εταίροι του συμφώνου συμβίωσης έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους νόμιμα παντρεμένους.
Αξιώσεις έναντι του Δημοσίου: Στις σχέσεις τους με το Δημόσιο, οι εταίροι του συμφώνου έχουν τα ίδια προνόμια και παροχές με τους νόμιμα παντρεμένους.
Παρ’ όλα αυτά, η ισοτιμία δεν είναι απόλυτη. Ο νόμος μπορεί να προβλέπει ειδικές ρυθμίσεις για τα συμφωνηθέντα ζευγάρια, διαφορετικές από αυτές που ισχύουν για τον γάμο.