Αρχικά, πρέπει να γίνει κατανοητό πως όποιος ασκεί το δικαίωμα του μέσα στα πλαίσια που καθορίζει ο νόμος, δρα σύννομα και δεν είναι υπεύθυνος για τις ζημιές που επέρχονται στους τρίτους εξ’ αιτίας της άσκησης του δικαιώματος του.
Ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές, που το πρόσωπο που ασκεί το δικαίωμα του παραβιάζει τα πλαίσια που έχει θέσει ο νόμος με τέτοιο τρόπο, που προσβάλει δικαιώματα τρίτων προκαλώντας σε αυτούς ζημιές. Τότε πρόκειται, για κατάχρηση κατά την ενάσκηση νόμιμου δικαιώματος. Η συγκεκριμένη έννοια δημιουργήθηκε σχετικά πρόσφατα. Οι ρίζες της όμως βρίσκονται στην αρχαία Ρώμη, στο δίκαιο της οποίας ίσχυε αρχικά πως ο καθένας μπορεί να ασκεί το δικαίωμα του κατά απόλυτο τρόπο, δηλαδή άσχετα με το αν με αυτόν τον τρόπο βλάπτονται τα δικαιώματα των άλλων. Η οπτική όμως αυτή περί άσκησης δικαιώματος, οδηγούσε σε συνέπειες απαράδεκτες και το ίδιο το Ρωμαϊκό δίκαιο, την περιόρισε διατυπώνοντας πως << η κακεντρέχεια δεν είναι ανεκτή>>. Συνεπώς μέσα από μια εξελικτική διαδικασία στην αρχαία Ρώμη, επιτράπηκε τελικώς η άσκηση των δικαιωμάτων υπό τον περιορισμό, να μην εκδηλώνεται κακεντρεχής διάθεση για βλάβη άλλου προσώπου. Η σημερινή έννοια του όρου, είναι δημιούργημα κυρίως της γαλλικής νομολογίας και του Γαλλικού δικαίου και αποτελεί κοινή παραδοχή σε όλα τα σύγχρονα δίκαια.
Ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να κατανοηθεί η έννοια της κατάχρησης ενός δικαιώματος, είναι η γνώση των αντικειμενικών στοιχείων που περιορίζουν την υπερβολή στην άσκηση ενός δικαιώματος και είναι τα ακόλουθα:
α)η καλή πίστη που αποτελεί την ευσυνείδητη εκπλήρωση των υποχρεώσεων, απέναντι σε κάποιο άλλο πρόσωπο, η απαιτούμενη δηλαδή εντιμότητα και ευθύτητα στις συναλλαγές,
β)τα χρηστά ήθη, δηλαδή η αντίληψη του μέσου συνετού ανθρώπου σχετικά με το τι είναι κοινωνικά και ηθικά αποδεκτό στις συναλλαγές,
γ)ο κοινωνικός σκοπός που τάχθηκε για τη προστασία του γενικότερου κοινωνικού συμφέροντος,
δ)ο οικονομικός σκοπός, όταν πλέον δεν υπάρχει οικονομικό όφελος από την άσκηση του δικαιώματος λόγο μεγάλης χρονικής αδράνειας.
Όταν λοιπόν ο δικαιούχος ενός δικαιώματος, δε προσδοκά από την άσκηση του κανένα όφελος λέμε πως πλέον το ασκεί με καταχρηστικό τρόπο. Το πρόσωπο που βλάπτεται από την κατάχρηση προβάλλει ένσταση, ακόμη το ίδιο το δικαστήριο μπορεί αυτεπάγγελτα να λάβει υπόψιν την κατάχρηση καθώς όπως το άρθρο 281 ΑΚ είναι δημοσίας τάξεως.
Συμπερασματικά, <<μέτρον άριστον>>, θεμελιώνει ο νόμος σε οποιαδήποτε άσκηση δικαιώματος θέτοντας τα όρια που διευκολύνουν στη διάκριση μεταξύ νόμιμης άσκησης δικαιώματος και καταχρηστικής.